Uitbreiding gereedschapskist kan energietransitie helpen

Hoewel het definitieve Klimaatakkoord nog op zich laat wachten, zijn diverse gemeenten nú al aan de slag met hun Regionale Energiestrategie (RES). In de zomer van 2019 zullen meer dan 30 regionale samenwerkingsverbanden een eerste concept opleveren.

‘Met de Regionale Energiestrategie krijgen regio’s de ruimte om naar eigen inzicht hun opgave qua omgevingsbeleid voor meer hernieuwbare energie (elektriciteit en warmte) concreet te beleggen, waarbij participatie van burgers een elementair onderdeel is’, zo schreven de onderhandelaars afgelopen zomer in het het concept-akkoord.

BNG Bank is er om de publieke sector in staat te stellen maatschappelijke doelstellingen te realiseren, dus denken we hard mee aan een concrete invulling van uw RES. Zoals u kunt zien op deze [NOT FOUND] projectenkaart op onze website hebben we de afgelopen jaren vele projecten gefinancierd op het gebied van windenergie, zonne-energie, biomassa, bio-energie, geothermie, warmtenetten en verduurzaming van maatschappelijk vastgoed.

Een belangrijke vraag is Hoe krijgen we de burger – óók die burger met een lager inkomen – op een verantwoorde wijze mee met de energietransitie? Een deel van de oplossing is mogelijk een financieringsmethode waar nu veel over wordt gesproken, de [NOT FOUND] gebouwgebonden financiering.

De theorie is simpel: een woningeigenaar ontvangt een bedrag om de eigen woning te verduurzamen. De rente en aflossing van dat bedrag kan de eigenaar financieren uit de daling van de maandelijkse energielasten, waardoor de maandelijkse woonlasten niet stijgen. De crux is dat het geleende bedrag is gekoppeld aan de woning, en niet aan de woningeigenaar. Dat betekent dat bij een verhuizing behalve de woning ook de lening kan worden overgenomen. Dit kan een oplossing zijn voor het feit dat woningeigenaren terughoudend zijn met investeringen, als hun resterende woonduur in de woning korter is dan de terugverdientijd van de investering.

Met gebouwgebonden financiering zouden we een instrument toevoegen aan de financiële gereedschapskist voor de verduurzaming van woningen, in aanvulling op bestaande instrumenten als hypothecaire financiering en consumptief krediet. Er zijn momenteel  diverse opties waar door verschillende partijen naar wordt gekeken. De eerste is de zogenaamde ‘kwalitatieve verplichting’ die in het Klimaatakkoord is benoemd. Hiermee wordt bij wet geregeld dat een lening overgaat naar de nieuwe eigenaar van een gebouw. Wij steunen deze optie. Feit is dat hiervoor een wetswijziging nodig is, en dit vergt tijd.

Ondertussen zien we dat diverse gemeenten initiatieven overwegen, die sneller kunnen worden ingezet. Zo is er een initiatief waarbij de gemeente de voorfinanciering van de duurzaamheidsinvestering voor zijn rekening neemt en een ‘baatbelasting’ heft die als het ware de rente en aflossing vormt.

De derde variant, waar de gemeente eveneens een rol speelt, is de zogenaamde erfpachtconstructie. Dat model, onder meer bekend onder de naam Bodemwende, houdt in dat de gemeente tegen betaling het blote eigendom van de grond onder een woning overneemt. De eigenaar van de woning gebruikt het geld om de woning te verduurzamen. De eigenaar pacht de grond terug en betaalt daarvoor een canon. Aan het eind van de looptijd gaat het blote eigendom van de grond weer over naar de woningeigenaar. De constructie komt uit de koker van de architect Thomas Rau en de gemeenten Haarlemmermeer, Leeuwarden, Nijmegen en Arnhem. In Leeuwarden en Nijmegen worden op dit moment deelnemers voor een pilot geworven, om knelpunten te ontdekken en op te lossen.

Bij BNG Bank denken we proactief mee met initiatieven die opties toevoegen aan de gereedschapskist voor de financiering van verduurzamingsinvesteringen. Wij zijn ons bewust van zorg- en knelpunten die kleven aan opties, maar zien hierin de uitdaging om die op te lossen of betere opties te bedenken. Wat ons bindt is het gedeelde belang om tijdig en op verantwoorde wijze de energietransitie te financieren.