Euro is ons belang

Dankzij de toediening van het monetaire medicijn van de LTRO’s leek het er in de eerste maanden van dit jaar op dat de europroblemen langzaamaan achter ons kwamen te liggen. Helaas bleek niets minder waar: na de eerste Griekse verkiezingen begin mei keerde de onrust op de markten terug. Beleggers vluchtten massaal in ‘veilige’ waarden, waardoor de rendementen op Duitse en Nederlandse staatsleningen tot ongekend lage niveaus daalden. Inmiddels hebben op 17 juni in Griekenland opnieuw verkiezingen plaatsgevonden. De Grieken stemden nu gelukkig wél voor Europa. De burgers zien een vertrek uit de euro niet zitten. Terecht: het land zou dan politiek en economisch ver worden teruggeworpen.

Gezien de forse bezuinigingen zal het echter niet eenvoudig zijn om een stabiele regering te vormen. Het risico van een ‘Grexit’ is dus wel afgenomen, maar zeker nog niet verdwenen. Overigens zouden de gevolgen voor de rest van de eurozone naar mijn mening weleens minder groot kunnen zijn dan wordt gevreesd. De meeste beleggers en banken hebben hun posities in Griekenland immers al afgebouwd. En bovendien beschikt de eurozone nu wél over de nodige middelen om speculatie tegen andere landen tegen te gaan.

 

Nee, dan baren de ontwikkelingen in Spanje mij heel wat meer zorgen. De bedrijvigheid komt steeds verder onder druk te staan door de aanhoudende onroerendgoedcrisis. Bankia, de tweede bank van het land, kwam in financiële problemen en moest door de overheid van de ondergang worden gered. Volgens ramingen zal de overheid nog eens tientallen miljarden op tafel moeten brengen om andere banken van extra kapitaal te voorzien. Spanje krijgt daartoe een lening van maximaal 100 miljard euro van het noodfonds, maar het is de vraag of het land daarmee uit de problemen is. De regering heeft immers grote moeite om de begroting op orde te brengen. Mede door de onroerendgoedcrisis traden tegenvallers op bij de regionale overheden waardoor de regering het begrotingstekort over 2011 al driemaal naar boven moest bijstellen. Beleggers trekken zich massaal terug uit het Zuideuropese land. Alleen al in het eerste kwartaal is een bedrag dat neerkomt op 10 procent van de Spaanse economie weggevloeid uit het land.

Het moge duidelijk zijn dat de toekomst van de euro in het geding is. Het moment komt steeds meer dichterbij dat de noordelijke eurolanden hun knopen zullen moeten tellen. Ik verwacht dat ze dan uiteindelijk voor de euro zullen kiezen. De reden hiervoor is simpel: welbegrepen eigen belang! Ja, het is zo dat de zwakke eurolanden in de afgelopen jaren te veel geleend hebben dankzij de lage rentetarieven. Maar het is evenzeer zo dat ‘Duitsland en Co’ juist dankzij de euro veel hebben kunnen exporteren naar deze landen. Tweederde van de Nederlandse uitvoer van goederen en diensten gaat naar andere eurolanden. Denkt u zich eens in wat
de gevolgen zouden zijn voor onze welvaart, als de euro zou verdwijnen! Ik acht het voor mogelijk dat ons inkomen dan in twee jaar tijd met 10 tot 15 procent zal kunnen dalen. Dit zal ongetwijfeld gepaard gaan met een aanzienlijk banenverlies en dito sociale gevolgen. De noordelijke eurolanden zullen zich realiseren dat
er sprake is van een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. De problemen met de euro zullen we dus ook samen moeten oplossen.

Dat betekent: beleggers duidelijk maken dat de euro onomkeerbaar is door de noodfondsen sterk te vergroten. En parallel daaraan in een gecoördineerde actie het begrotingsbeleid enigermate faseren door sommige landen meer tijd te geven om aan de begrotingstargets te voldoen. Let wel: zonder deze normen los te laten. Last but not least zal serieus moeten worden nagedacht over institutionele hervormingen. Vorming van een fiscale unie is op den duur onvermijdelijk. De historie heeft immers geleerd dat alleen dan het voortbestaan van de euro verzekerd zal zijn. Om deze reden is het uitermate teleurstellend en zelfs onverantwoordelijk te noemen dat de Nederlandse regering onlangs verklaarde het niet zinvol te vinden om na te denken over institutionele hervormingen in Europa.