Verkiezingen

Afgaande op recente cijfers ontwikkelt de Nederlandse economie zich iets positiever dan het CPB in juni nog veronderstelde. Mede dankzij hogere zorgpremie-inkomsten en een gunstigere ontwikkeling van de financiën van de lokale overheden, zal het begrotingstekort in 2013 uitkomen op 2,7% van het bbp. Eerder werd nog uitgegaan van 2,9% van het bbp. Dit jaar wordt een EMU-saldo van 3,6% van het bbp voorzien in plaats van 3,8%.

Hoewel de bijstelling gering is, gaat het toch altijd nog om een bedrag van circa 1,2 miljard euro. Met de verkiezingen voor de Tweede Kamer in aantocht, konden reacties vanuit Den Haag niet uitblijven. Verschillende politici kwamen met voorstellen om
een of meer pijnlijke maatregelen waartoe in het voorjaar werd besloten, te schrappen. Op zichzelf is dat begrijpelijk, maar men moet zich realiseren dat de economische ontwikkeling nog verre van rooskleurig is. Vooruitlopende indicatoren duiden nog geens- zins op een herstel van de economie, zodat het heel goed mogelijk is dat op enig moment weer tegenvallers ontstaan. Zo bezien is  het wellicht verstandiger om de ontstane budgettaire speelruimte niet meteen in te vullen, in elk geval niet zolang er geen nieuwe regering is.

 

Dankzij het Lenteakkoord is het vertrouwen van beleggers in ons land verbeterd, waardoor het verschil in lange rente met Duitsland is gedaald (zie grafiek). De ervaring leert dat het vertrouwen van beleggers echter gemakkelijk weer kan afnemen, met alle gevolgen voor de renteontwikkeling van dien. Ondanks de meevaller zal het overheidstekort in 2012 voor het vierde jaar op rij boven de Euro- pese norm van 3% uitkomen en loopt de brutostaatsschuld nog altijd op. Er zal nog veel werk moeten worden verzet om de over- heidsfinanciën daadwerkelijk op orde te brengen. Dit zal alleen lukken als er hervormingen plaatsvinden op terreinen als wonen, zorg en arbeidsmarkt. Het is verheugend dat de meeste politieke partijen inzien dat hervormingen nodig zijn. Maar ze moeten ook worden doorgevoerd. Onder het huidige inmiddels demissionaire kabinet kwam hier weinig van terecht. Alleen op het terrein van de pensioenen werden de partijen het eens over een geleidelijke verhoging van de AOW-leeftijd op langere termijn. Bij de bezuini- gingen werd de gezondheidszorg ontzien. Door deze beleids- keuzes was het kabinet genoodzaakt een relatief groot deel van de bezuinigingen te realiseren via lastenverzwaringen.

Een ander belangrijk thema is Europa. In de afgelopen jaren zijn burgers en politici kritischer geworden over Europa. Deze kritiek is uiteraard deels terecht. In het debat is daardoor onvoldoende aandacht voor de voordelen die Europese integratie voor een economie als de onze biedt. De gezamenlijke ondernemers in ons land maken zich hier al langer zorgen over en hebben een brochure uitgebracht waarin de betekenis van de euro en de Europese interne markt voor onze economie aan de orde komt. Wellicht dat dit opmerkelijk initiatief bijdraagt aan een meer evenwichtige houding van ons land ten opzichte van Brussel.

Het behoeft geen betoog, dat ons land de komende jaren voor aanzienlijke maatschappelijke en financieel-economische uitdagin- gen staat. Gelet op deze uitdagingen is het van groot belang dat er snel een nieuwe regering wordt gevormd met een duidelijke visie op de toekomst van ons land. De vraag is of dit ook zal gebeuren. In het verdeelde politiek landschap kan de formatie van een nieuw kabinet weleens lang gaan duren. Dat zou schadelijk zijn voor de economie. Juist door de aanhoudende onzekerheid is het vertrou- wen in de toekomst laag en stellen consumenten nieuwe uitgaven uit. Het valt dan ook te hopen dat politieke partijen zoeken naar wat hen bindt. Het Lenteakkoord illustreert dat er dan in korte tijd veel kan worden bereikt.