Grip op de begroting

Wat speelt er momenteel op het gebied van gemeentefinanciën? Medewerkers van het expertisecentrum gemeentefinanciën van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten lichten enkele belangrijke onderwerpen toe.

Hebben raadsleden voldoende grip op de begroting? Een vraag die niet zo makkelijk te beantwoorden is. In een enquête die eerder dit jaar werd gehouden gaf circa tweederde van de deelnemers (vooral raadsleden) aan redelijk tot heel tevreden te zijn over de bruikbaarheid van de begroting. Maar waarvan hadden de geënquêteerden vooral last? De meesten vonden het voor niet-financieel deskundigen nog vaak een te lastig document. De enquête diende als een van de bronnen voor de adviescommissie vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) onder voorzitterschap van de Eindhovens wethouder Staf Depla. Het belangrijkste advies is het voorop zetten van de sturingsinformatie van de raad. Als een van de voornaamste instrumenten hiervoor ziet de commissie het vergroten van de vergelijkbaarheid tussen gemeenten. Dit draagt volgens de commissie bij aan de horizontale sturing door de raad en het contact met burgers, bedrijven en belangenorganisaties. Randvoorwaarden zijn dat de vergelijkende informatie niet wordt genormeerd, het de gemeenteraden ondersteunt, dat het werkbaar is en dat niet de informatiebehoefte van het Rijk leidend is bij de invulling ervan. De commissie is er onder meer voorstander van dat gemeenten dezelfde producten, beleidsindicatoren en financiële kengetallen gebruiken. En dat zij op dezelfde manier investeringen met maatschappelijk nut activeren en afschrijven. Een van de leukste dingen om te doen als VNG-er is het geven van workshops aan raadsleden. Ook afgelopen mei bleek dit weer tijdens de Raad op Zaterdag. Ondanks het prachtige weer offerden veel (vooral startende) raadsleden hun vrije zaterdag op om hun kennis te vergroten over de drie decentralisaties, ICT of ruimte en wonen. Aan mij de eer om twee workshops te geven over de begroting. De workshops verliepen bijzonder interactief. Er waren vragen over het financieel aansturen van gemeenschappelijke regelingen, grondexploitatie en reserves en voorzieningen. Maar ook: Hoe kan ik als raadslid beoordelen hoe mijn gemeente er financieel voorstaat? De adviescommissie vernieuwing BBV geeft met haar rapport een aanzet om deze vraag in de toekomst nog beter te kunnen beantwoorden. Zie voor informatie over de vernieuwing BBV: www.vng.nl

Meicirculaire
De meicirculaire 2014 gemeentefonds verscheen op de laatste werkdag van mei, dus nog net op tijd. De opzet van de circulaire is grondig gewijzigd, met de bedoeling om het geheel toegankelijker te maken voor geïnteresseerde leden van het college of de raad. De eerste ambtelijke reacties zijn positief. Het is alleen even wat zoeken omdat de vertrouwde tabellen er anders uitzien of op een andere plaats staan. De VNG en enkele gemeenten zijn vooraf betrokken bij de omslag. Er zit nog een enkele kinderziekte in, maar dat komt goed. De berekening van de algemene uitkering is deze keer ook wat ingewikkelder omdat er een aantal nieuwe verdeelmaatstaven wordt geïntroduceerd en sommige maatstaven anders worden ingevuld, bijvoorbeeld door de nieuwe BAG-woningtelling. De circulaire bevat drie grote brokken en verder wat kruimelwerk. De brokken zijn: de ontwikkeling van de algemene uitkering, de herijking van de algemene uitkering en de vorming van het sociaal deelfonds. We kijken hier even verder naar de algemene uitkering. Het jaarlijkse groeipercentage van de algemene uitkering (het accres, berekend volgens het principe ‘samen trap op en trap af’) varieert sterk tussen de jaren en ook – van circulaire op circulaire – binnen de jaren. In mei 2013 werd nog gerekend met een accres van 6 procent voor 2014, de huidige stand is 2,9 procent. In euro’s is dat bijna een half miljard minder! De algemene uitkering is ongeveer 15 miljard euro groot. Dit maakt het samenstellen van de gemeentebegroting niet eenvoudig. Het veel lagere accres 2014 wordt gelukkig goedgemaakt door een juist weer wat hoger groeipercentage in de volgende jaren.

Maar alles bij elkaar is het financiële beeld tot en met 2019 allerminst rooskleurig. Rekening houdend met de inflatie gaan de gemeenten er de komende jaren niet op vooruit. En dan hebben we het nog niet over de ‘kortingen aan de achterdeur’, naast de ‘trap op, trap af-methodiek’. Gemeenten gaan met ingang van 2015 echt pijn lijden door de eerste tranche van de zogenaamde opschalingskorting. In 2015 gaat het om 60 miljoen euro, oplopend naar 975 miljoen euro in 2025. Het kabinet denkt, als enige in Nederland, dat intergemeentelijke samenwerking en fusies leiden tot grote kostenvoordelen. De vermeende baten worden alvast maar afgeroomd.

Op de hoogte blijven van de nieuwste artikelen?

Abonneer u op BNG Magazine via onderstaande knop.

Wilt u zelf een artikel aanbieden?

Stuur uw artikel naar de redactie van BNG Magazine en wij nemen vervolgens contact met u op.

BNG Bank maakt gebruik van cookies voor analyse en het goed functioneren van de website. Klik op accepteren om te sluiten. Lees de privacyverklaring en de cookieverklaring voor meer informatie.

BNG Bank gebruikt cookies voor analyse en voor het goed functioneren van de website. Ook kunnen er cookies van derde partijen worden geplaatst. Hiervoor hebben wij uw toestemming nodig.