Dilemma's verbinden

Kredietverlening aan of onder garantie van de (decentrale) overheid wordt als risicovrij beschouwd. Dat vertaalt zich in lage tarieven voor leningen. De gemeenten en provincies lopen zelf wel risico op de garanties die zij afgeven voor de financiering van projecten. Vaak gaat het om projecten die het maatschappelijk belang dienen, maar die zij zelf niet willen of kunnen uitvoeren. De risico’s gedurende de looptijd van het krediet zijn voor de garantgever soms moeilijk in te schatten.

Voor de bank ligt hier een dilemma. Enerzijds mag zij ervan uitgaan dat in het besluit- vormingsproces de maatschappelijke wenselijkheid van een project voldoende is afgewogen tegen de financiële risico’s ervan. Anderzijds kan de bank door haar expertise de waarschijnlijkheid en de omvang van de risico’s wellicht beter schatten.

Als de overheid is gewezen op de mogelijke risico’s en deze de garantieverlening toch wil doorzetten, moet de bank een lastige afweging maken: het besluit- vormingsproces respecteren of uit overweging van zorgplicht toch niet tot kredietverlening overgaan.

Ondertussen zien provincies (en ook gemeenten) zich voor een andersoortig dilemma geplaatst. In de provinciale verkiezingsstrijd was de plaatsing van windmolens een prominent thema. De bouw van grootschalige wind- molenparken lijkt vrijwel onvermijdelijk om aan de duur- zaamheidsdoelstellingen te voldoen, maar de tegenstand vanuit allerlei belangengroeperingen is groot. Horizonvervuiling en lawaai zijn de meest gebezigde argumenten.

Kijken we een laag dieper, dan blijkt de bevolking over het algemeen bepaald niet negatief over duurzame energieopwekking als zodanig. We zien dat er op diverse plaatsen collectieven van bewoners tot stand komen die gezamenlijk binnen hun gemeenschap energieneutraliteit willen bewerkstelligen. Deze projecten, rijp en groen, verdienen op zich alle aandacht om verder te worden uitgewerkt. Een prima voorbeeld waar zulke initiatieven toe kunnen leiden, is te vinden op Samsø in Denemarken. Onze koning en koningin hebben zich onlangs laten informeren hoe vanuit de bevolking van het eiland zelf, met behoud van de kwaliteit van de leefomgeving, een energieneutrale samenleving tot stand is gekomen.

Voor de provincies is de afweging: doorzetten op de grootschaligheid en dwars tegen de weerstand van delen van de bevolking ingaan, met het risico op langdurige procedurele vertraging, of inzetten op vergroten van de betrokkenheid van de bevolking bij duurzame energie, bijvoorbeeld door het financieel ondersteunen van lokale coöperatieve projecten. Daarbij is dan de financiële haalbaarheid weer de onzekere factor.

BNG Bank kan hierbij door haar expertise op het gebied van duurzaamheid én risicomanagement een belangrijke rol spelen. Zeker wanneer sprake is van de noodzaak van externe financiering, waarvoor garantstelling noodzakelijk is. Met een gedegen toetsing van de haalbaarheid en door het aandragen van alternatieven geeft de bank invulling aan haar zorgplicht. Niet alleen op financieel gebied, maar ook op het terrein van duurzame ontwikkeling.

De opinie van de bank kan belangrijke input vormen voor de besluitvorming bij de provincies. De vraagtekens van de dilemma’s bij bank en provincies veranderen dan in gezamenlijk geplaatste uitroeptekens.