Participatiesamenleving krijgt vorm

Eurocommissaris Günther Oettinger kondigt voorstellen aan om te komen tot standaardisering van de telefoonnummers in Europa. Hij wil dat elke telefoon vanuit heel Europa met hetzelfde nummer bereikbaar wordt, en niet dat men minder cijfers hoeft te gebruiken als men belt vanuit de eigen stad of het eigen land. Met dat laatste krijgen bedrijven in de eigen stad of het eigen land een concurrentievoordeel ten opzichte van anderen, en dat is in strijd met het beginsel van de interne markt.

De nieuwe telefoonnummers gaan bestaan uit twintig cijfers. Voor het bestaande nummer komen de bestaande codes van de regio en van het land, en daarvoor een aanduiding van de provider en een controlegetal. ‘Het zal even wennen zijn, maar dat is bij de IBAN-nummers ook gelukt.’

Op de vraag of opname van de provider in het nummer de portabiliteit niet beperkt, antwoordt Oettinger dat dat ook de bedoeling is. ‘Telecombedrijven lijden veel economische schade door klanten die om een paar centen uit te sparen overstappen van de ene provider naar de andere. Als we in Europa een sterke telecomsector willen, moeten we dat dus tegengaan. Bij de banken doen we dat ook. Waarom zouden we de telecomsector niet gunnen wat we bij de bancaire sector heel gewoon vinden?

Februari
In Leiden wordt een vereniging van leden van stembureaus opgericht. Het secretariaat daarvan wordt ondergebracht bij de VNG. Voorlopig treedt als voorzitter op Alexander Geertsema, oud-wethouder van Leiden. Hij wijst erop dat er steeds meer te doen is over de gang van zaken bij verkiezingen, maar dat de leden van de stembureaus daar volledig buiten worden gelaten. ‘En dat noemt men dan een participatiesamenleving.’

‘Leden van stembureaus zijn betrokken burgers zonder wier inzet de democratie niet kan functioneren, maar zij hebben tot nu toe geen enkele invloed op de gang van zaken, of het nu om de herinvoering van stemmachines gaat of het toestaan van stemfies. Dat is niet meer van deze tijd. Ook de honorering van leden van stembureaus laat vaak te wensen over, vooral in kleine gemeenten. Van gelijke beloning voor hetzelfde werk is geen sprake.’

Volgens Geertsema zijn er in Nederland zo’n 50.000 leden van stembureaus. ‘Wanneer slechts 10 procent daarvan lid wordt, kunnen we al een vuist maken.’

Twee dagen na de Statenverkiezingen kondigt minister Bussemaker aan dat het kabinet besloten heeft de kinderopvang te decentraliseren naar de gemeenten, met een efficiencykorting van 50 procent. De opbrengst daarvan wordt gebruikt om de inkomstenbelasting te verlagen, in het kader van de eerste fase van het nieuwe belastingplan.

Zij licht toe: ‘Bij de overgang van een verzorgingsstaat naar een participatiemaatschappij past niet langer dat de overheid kinderopvang vergoedt los van de persoonlijke omstandigheden. Gemeenten zijn veel beter in staat die te toetsen. Net als in de ouderenzorg zullen er keukentafelgesprekken plaatsvinden, waarbij gekeken wordt of grootouders of buren in staat zijn kinderen op te vangen. En anders: wanneer we kinderen vragen voor hun ouders te zorgen, waarom dan niet ook het omgekeerde?’

Op de vraag of zij niet bang is dat gemeenten druk gaan uitoefenen op moeders van kleine kinderen om minder te gaan werken, antwoordt de minister dat zij samen met de VNG een taskforce gaat oprichten die dat nauwkeurig gaat monitoren. ‘Maar we kunnen natuurlijk niet verhinderen dat gemeenten hun eigen beleid voeren. Dat is de essentie van decentralisatie.’

Diederik Samsom is zeer positief over het voorstel. ‘Hieruit blijkt duidelijk dat het kabinet nog lang niet uitgeregeerd is. Het kabinet zet zijn ambitieuze hervormingsagenda door, om zo onze voorzieningen voor de lange termijn veilig te stellen. Zo blijft Nederland sterk en sociaal.’

April
De KLM kondigt een ander systeem aan voor de toegelaten hoeveelheid bagage. Niet langer kan iedereen zonder bijbetaling twintig kilo meenemen; er gaat een limiet van honderd kilo gelden voor het gewicht van passagier en bagage gezamenlijk, inclusief handbagage. Wie daar bovenuit komt, moet net als nu extra betalen. ‘Wanneer je hetzelfde betaalt, heb je recht op dezelfde prestatie van de KLM, en moet je dus ook hetzelfde gewicht kunnen vervoeren’, aldus een woordvoerder.

Obesitasbestrijder Paul Rosenmöller is blij met deze regeling. Wie goed op zijn eigen gewicht let, wordt zo beloond door de KLM. Oud-staatssecretaris Erica Terpstra is het daar in het geheel niet mee eens. ‘Het komt erop neer dat zware mensen meer moeten betalen dan lichte. Dat is je reinste discriminatie.’

Mei
Uit een rapportage van Nieuwsuur blijkt dat in de gemeente Smallingermeer bijstandscliënten die naar de mening van de Sociale Dienst niet actief genoeg solliciteren, verplicht worden om eens per week strafregels te schrijven: Ik moet harder solliciteren.

Volgens burgemeester Hoogklimmer is dit een veel socialere maatregel dan het verlagen van de uitkering, zeker wanneer er kinderen in een gezin zijn. Staatssecretaris Jetta Klijnsma zegt dat zij het niet bedacht zou hebben, maar dat gemeenten inderdaad de vrijheid hebben een dergelijke maatregel op te leggen.

VVD-leider Halbe Zijlstra steunt de maatregel en pleit voor een wetswijziging die alle gemeenten hiertoe verplicht. SP-leider Roemer daarentegen noemt bij Nieuwsuur de maatregel ‘een extreme vernedering van mensen die het toch al moeilijk hebben’ en eist van de staatssecretaris dat zij hier onmiddellijk een einde aan maakt. Hij staat echter met zijn mond vol tanden als Twan Huys hem ermee confronteert dat hetzelfde gebeurt in Amstelradeel waar de SP in het college zit en de portefeuille Sociale Zaken beheert. ‘De staatsecretaris mag zich niet verschuilen achter de zogenaamde autonomie van gemeenten’, reageert Roemer. ‘Zij is systeemverantwoordelijk.’

Juni
SER-voorzitter Mariëtte Hamer pleit ervoor ook voor kledingverkopers een ambtseed in te voeren. ‘Net als bankiers dienen kledingverkopers zich op te stellen als adviseur van de klant, en niet te proberen incourante of te dure kleding te slijten door de klant wijs te maken dat het goed staat, als dat niet het geval is. Het is heel pijnlijk wanneer je als vrouw denkt een geslaagde aankoop te hebben gedaan, en iedereen thuis in lachen uitbarst.’

Juli
Albert Verlinde kondigt een nieuwe musical aan, vol liefde, hartstocht, jaloezie en wraak. De musical is gebaseerd op de affaire tussen de economen Willem Buiter en Heleen Mees. Vanwege juridische complicaties komt de aanvankelijk gekozen naam Heleen de musical te vervallen. De titel wordt nu Professor Vrijbuiter. ‘Dat kan over iedereen gaan’, stelt Verlinde.

Augustus
SBS6 kondigt een nieuwe realityshow aan: Het Rijdende Gerechtshof. Wie een zaak voorgelegd heeft aan De Rijdende Rechter en niet tevreden is met de uitspraak, kan hier in beroep gaan. Als raadsheer treedt op de fameuze jurist mr. Bram Moskowicz. SBS6 verwacht dat deze door zijn bekendheid met de media snel in staat zal zijn de kijkcijfers van De Rijdende Rechter te overtreffen.

Moskowicz vertelt niet hoeveel hij met dit programma gaat verdienen. ‘Maar het zal mij zeker helpen mijn schulden aan voormalige cliënten af te betalen.’

September
Uit de begroting van het ministerie van Infrastructuur en Milieu blijkt dat het ministerie van plan is de wegwijzers op de rijkswegen af te schaffen. Minister Melanie Schultz van Haegen licht toe: ‘Wij zijn voor een terugtredende overheid. Daarbij past niet dat de overheid dingen doet die anderen ook kunnen. Wegwijzers zijn achterhaald nu iedereen zijn TomTom gebruikt. Niet voor niets wil de NS ook van de papieren informatie over dienstregelingen af. Maar wanneer de ANWB op eigen kosten wegwijzers wil blijven onderhouden, staat dat ze vrij. Dat past ook bij de overgang van de klassieke verzorgingsstaat naar de participatiemaatschappij.

De ANWB is het hier niet mee eens en kondigt een klacht aan bij de nationale Ombudsman. ‘Dit is een ordinaire bezuinigingsmaatregel waarvan de automobilisten de dupe worden. Aanwijzingen van de TomTom kloppen niet altijd. Wij voorzien levensgevaarlijke toestanden.’

Oktober
Een week voordat het eerste congres van de Vereniging van Stembureauleden zal worden geopend door minister Ronald Plasterk, treedt er een bestuurscrisis op naar aanleiding van de vraag of voorzitters van stembureaus hoger moeten worden betaald dan andere leden. Volgens Alexander Geertsema is de verantwoordelijkheid van voorzitters veel groter dan die van de andere leden. Anderen bestrijden dat omdat de meeste taken rouleren. Geertsema kondigt nu de oprichting aan van de Vereniging van Voorzitters van Stembureaus.

Oud-senator Jan Nagel biedt aan te bemiddelen. ‘Ik ben gepokt en gemazeld in dit soort conflicten.’

November
Accountantsbureau Deloitte heeft onderzoek gedaan naar de woonplaats van wethouders. Er blijkt een tendens dat meer wethouders buiten de gemeente wonen waar zij wethouder zijn, maar snel gaat het niet. Uit het onderzoek blijkt dat één jaar na de raadsverkiezingen van 2014 slechts 10 procent van de wethouders in een andere gemeente woont.

De onderzoekers achten dat een teleurstellend resultaat. ‘Het is duidelijk dat de gemeenten de wettelijke mogelijkheden om wethouders buiten de gemeente te laten wonen niet optimaal benutten. Met het oog op de integriteit van het bestuur achten wij dat geen goede zaak. Wethouders krijgen zo een persoonlijk belang bij het gemeentelijk beleid, en laten het belang van de inwoners soms zwaarder wegen dan dat van de gemeente zelf.’ Volgens Deloitte kan dit ertoe leiden dat gemeenten de OZB-tarieven onvoldoende verhogen, terwijl dat vanwege het belang van de gemeente wel zou moeten. ‘In meer dan helft van de gemeenten ligt het tarief beneden het landelijk gemiddelde. Dat geeft duidelijk aan dat de gemeenten de eigen inwoners bij de belastingheffing te veel ontzien.’

Om deze reden pleit Deloitte er ook voor dat gemeenteraadsleden niet in de eigen gemeente wonen, en niet gekozen worden maar benoemd middels coöptatie. ‘Dan ontstaat pas de onafhankelijkheid die past bij hedendaagse opvattingen over governance.’

December
Jan Nagel neemt afscheid van de partij 50Plus. In een interview in de Volkskrant geeft hij aan dat hij nog steeds gelooft dat er een brede behoefte is aan een nieuwe politieke formatie, maar dat leeftijd daarvoor een te smalle basis is gebleken. ‘Ik heb daar lang met mijn oude vriend Maurice de Hond over gepraat, maar we zijn tot de conclusie gekomen dat hoewel veel mensen zich zorgen maken over hun financiële perspectief, ze ook behoefte hebben aan een meer spiritueel perspectief. Daarom heeft de Partij voor de Dieren meer bereikt dan 50Plus. Wij denken nu dat er op beide trends moet worden ingespeeld. Het antwoord op het groeiende politieke onbehagen moet zijn een Partij voor de Oudere Dieren.’

Nagel weet nog niet wie lijsttrekker van de Partij voor de Oudere Dieren moet worden, maar denkt daar wel over na. Na enig aandringen laat hij de naam van Midas Dekkers vallen, maar ‘die weet nog van niets’.