Budgetoverschrijding ziekenhuizen: geen MBI

Minister Schippers van VWS zal het macrobeheersinstrument ()Een laatste redmiddel bij overschrijding van het budgettaire kader ziekenhuizen (BKZ)niet inzetten voor de budgetoverschrijding door ziekenhuizen in 2013. De overschrijding 2013 is veel lager uitgevallen dan waar vorig jaar nog vanuit werd gegaan, zo blijkt uit nieuwe cijfers.

Voor 2014 en 2015 wordt zelfs rekening gehouden met een onderschrijding. Daarmee is het gevaar afgewend dat ziekenhuizen geconfronteerd worden met een forse verplichte financiële bijdrage. 

Bestuurlijk Akkoord

De invoering van prestatiebekostiging en de implicaties hiervan zijn nog eens bevestigd in het Bestuurlijk Akkoord van 13 juli 2013 dat de minister sloot met de ziekenhuissector.

De minister beschouwt het als ultiem middel. Zij gaat er vanuit dat de sector erin zal slagen de zorguitgaven te beheersen binnen de gestelde kaders. Wat niet wegneemt dat haar niets in de weg staat dit instrument in te zetten zodra daar aanleiding voor is.

Budgettair Kader Zorg (BKZ)

In de miljoenennota wordt jaarlijks het Budgettair Kader Zorg (BKZ) vastgesteld op grond van:

• actuele ramingen door het Centraal Plan Bureau (CPB)
• afspraken uit het regeerakkoord en van
• bijgestelde ramingen

Het BKZ omvat alle zorg die collectief wordt bekostigd via wettelijk verplichte premies - voornamelijk Zorgverzekeringswet en Wet langdurige zorg. Voor de diverse zorgsectoren worden deel-macrobudgetten vastgesteld. 

In een lopend jaar (T) wordt voor de onderscheiden zorgsectoren het beschikbare macrokader bepaald voor het volgende jaar (T+1). In jaar T kunnen normaliter de definitieve realisatiecijfers worden vastgesteld voor jaar (T-2).

Overschrijdingen: zelf opvangen
Het inzetten van het bij een overschrijding is op zichzelf geen automatisme. De minister kan er ook voor kiezen om de overschrijding in mindering te brengen op toekomstige BKZ-bedragen. In alle gevallen dient de sector dus de overschrijdingen zelf op te vangen.

Bij verwerking in het BKZ voor jaar (T+1) gaat dat ten koste van de groeiruimte van de hele sector. Als het wordt ingezet, raakt dat de individuele instelling dus rechtstreeks in het resultaat.

Tijdspad

Macrokader medisch specialistische zorg

Jaarlijks stelt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) een -omzetplafond vast voor de medisch specialistische zorg:

Overschrijding in 2012 en 2013

Op 31 maart 2015 blijkt dat in 2012 en 2013 sprake was van overschrijding van het beschikbare macrokader voor de medisch specialistische zorg. In 2012: een overschrijding van EUR 70 miljoen. En in 2013: een overschrijding van EUR 242 miljoen op dat momentHierbij zijn overigens de effecten van het transitiemodel in die jaren buiten beschouwing gelaten. Het transitiemodel was ingesteld om de financiële gevolgen voor ziekenhuizen van de invoering van prestatiebekostiging per 2012 geleidelijk door te voeren in de jaren 2012 en 2013..

De overschrijding voor 2012 wordt door de minister aangemerkt als eenmalig en opgevangen door deze in mindering te brengen op het macrokader 2016. De beslissing over de overschrijding in 2013 wordt uitgesteld tot het voorjaar 2016. 

onderschrijding in 2014 en 2015?

De overschrijding in 2013 blijft beperkt tot EUR 29 miljoen volgens recente cijfersdit maakte minister Schippers bekend op 29 april 2016. Ook wijzen de voorlopige cijfers op een onderschrijding in de jaren 2014 en 2015. Hierop heeft minister Schippers besloten het niet in te zetten, en de overschrijding 2013 in mindering te brengen op het macrokader medisch specialistische zorg 2017.

Boekhoudkundige gevolgen

Bij het opstellen van de jaarrekening van een individueel ziekenhuis is nog niet bekend of en hoe eventuele overschrijdingen op het beschikbare macrokader zullen worden teruggehaald. De accountantsregels schrijven voor dat ziekenhuizen geen -voorziening dienen op te nemen in de balans als het formeel nog niet in werking is getreden.

Dit moet goed worden toegelicht onder de niet in de balans opgenomen verplichtingen. Dit betekent dat zodra het wordt ingezet, dit resultaatimpact heeft op de betreffende ziekenhuizen in het lopende jaar. 

Zodra de minister van VWS het officieel in werking stelt voor een bepaald jaar, kan op instellingsniveau worden aangegeven wat de impact is. Tot die tijd adviseert accountantsorganisatie Coziek alleen de sectorale werking van goed toe te lichten in de jaarrekening bij de niet uit de balans blijkende verplichtingen. 

KORTOM: Ultiem middel

Het inzetten van het is voor de minister van VWS een ultiem middel om de alsmaar stijgende zorguitgaven onder controle te krijgen. In beginsel zou inwerkingstelling van het niet nodig moeten zijn als onlangs hervormde zorgstelsel goed functioneert. De recente cijferslagere overschrijding 2013 en verwachte onderschrijding voor 2014 en 2015geven een belangrijk signaal hiervoor.

Grote impact
Dat neemt niet weg dat de minister een wettelijk verankerd instrument in handen heeft dat op individueel niveau grote impact kan hebben. De financiële marges voor een gemiddeld ziekenhuis zijn niet zodanig dat daarmee een korting achteraf eenvoudig kan worden opgevangen. 

Of de minister van VWS het zal inzetten is geen automatisme, er zijn alternatieven door de overschrijding in mindering te brengen op toekomstige macrokaders.

Ongecontracteerde zorg
Ook vindt er nog een politiek debat plaats over de gewenste werking van het in toekomstige jaren, waarbij vooral overschrijdingen bij ongecontracteerde zorg onder de werking van het zouden moeten gaan vallen.