Breedband in het buitengebied

In dit eerste deel van een driedelige serie over breedband in het buitengebied het verhaal van de bewoners in Steendam die zelf gingen graven.

Dorpscoöperatie

Steendam en Siddeburen liggen in de provincie Groningen vier kilometer van elkaar verwijderd. Toen de bewoners van Steendam zagen hoe traag hun internetverbindingen waren in vergelijking met die in Siddeburen, besloten ze in actie te komen.

Ze groeven zelf de sleuven naar hun huizen en boerderijen en dit jaar nog is het glasvezelnet klaar. Geen gemeente, geen provincie, maar de burgers zelf kregen het in een speciaal opgerichte coöperatie voor elkaar.

Het vuur om zelf de handen uit de mouwen te steken werd aangewakkerd in 2015. Een groep burgers in Steendam en omgeving accepteerde niet langer het achterblijven van goede internetsnelheden buiten de bebouwde kommen van de provincie Groningen. Zij richtten als onderdeel van de Dorpsvereniging Steendam een dorpscoöperatie op. Die benaderde bewoners en eigenaren van 160 huizen die soms wat ver uiteen liggen. Van hen tekenden er 150 voor het aangeboden arrangement.

Door zelf mee te graven kwamen de kosten per huishouden ruim de helft minder uit dan de ramingen die tot dan toe in vele discussies en aanbiedingen rondzongen:
€ 2.200 in plaats van het door de provincie Groningen berekende gemiddelde van
€ 4.500. Ieder is vrij vervolgens een eigen keus te maken uit de providers.

Overal waar burgerinitiatief opbloeit voor snel internet in het buitengebied is de aanleiding identiek. 'Mensen raken vast tussen wal en schip' zegt Henk Bos in het Groningse buitengebied van de gemeente Slochteren, waarin het dorp Steendam ligt. Hij is een van de drijvende krachten achter de Dorpscoöperatie Steendam, die is uitgegroeid tot een breedband-expertisecentrum. 

'Klem tussen de markt en de overheid. De markt die niet investeert. De overheid die bang is voor Europa. Provinciale politici missen het lef om de grenzen van Europese voorschriften te verkennen. Ze zijn bang de regel te schenden die zegt: zo lang er meer dan 30 MbpsMegabit per seconde. Eén megabyte (MB) is 8 megabit. 30 Mbps/8 = 3,75 MBpsgeleverd kan worden, mag je er als overheid niet tussenkomen. Kijk nu eens naar de situatie op het platteland: er liggen rond dorpskernen cirkels die via opgevoerde koperbekabeling voldoen aan de eis, maar daar dwars tussendoor zie je slierten van witte gebieden die helemaal tekort schieten. Daar komt de internetsnelheid vaak zelfs niet uit boven de 5 Mb.'

Succesfactoren

Steendam had geluk op twee punten. In het dorp woont Johan Wibier, die zelf in de glasvezelaanleg zit. Hij wilde voorfinancieren. En er bleek een klik met KPN Reggefiber. Dat was in principe bereid het netwerk over te nemen als het was gelegd. EBC Glasvezeltechniek van Johan Wibier ging aan de slag om de hoofd-glasvezelkabel te graven. Vrijwilligers stonden klaar om de sleuven te maken voor de aftakkingen naar de huizen en boerderijen.

In februari van dit jaar zetten zij de eerste spa in de grond. Twee maanden later was het graafwerk klaar. Wie niet mee kon graven, zorgde voor andere onderdelen van de glasvezel-operatie. Zoals de soep en de broodjes, maar er werden ook andere taken verdeeld door voorzitter Klaas Smit van de Dorpscoöperatie. Tijdschema: 15 september 2016 brengt KPN Reggefiber het licht in de glasvezel. Dan wordt gedurende acht weken gekeken of het goed loopt. In januari 2017 is het project klaar.

Taai volhouden

'Wij geven € 200.000 uit aan de glasvezelverbindingen voor 150 huizen in ons buitengebied' zegt Henk Bos. 'Omdat we kleinschalig werken, zijn we nu goedkoop uit. Wij kijken verbaasd naar de houding van het provinciebestuur. Dat wil voor de hele provincie een totaalplan maken, met een blauwdruk voor de aanbesteding waaraan grote bedrijven kunnen meedoen. Vreemd, terwijl het collegeprogramma - Groen Links, D66, SP, CDA - helemaal op onze kleinschalige lijn zit. Nu kunnen we fluiten naar enige provinciale subsidie, we hadden moeten wachten op hun plan. Ze zeggen: dan had je niet alvast moeten beginnen'.

De burgers moeten wel taai volhouden, zo blijkt uit het verhaal van Dorpscoöperatie Steendam. 'Je weet niet half wie je allemaal tegenkomt als je een sleuf wilt graven. Nederland lijkt wel een bananenrepubliek: waterschap, gemeente, Staatsbosbeheer, Gronings Landschap, Natuurmonumenten, ga maar door. Bij iedereen moet je goedkeuring halen. Er wordt vooral lang gestudeerd. Dan mag je niet minder dan zoveel meter uit de dijk graven, dan mag je niet door het bos.'

Geleerde lessen

Dorpscoöperatie Steendam wil een draaiboek uitbrengen met geleerde lessen. Zodat andere burgerinitiatieven daarmee een handvat krijgen. Zij kan zich voorstellen dat de voorfinanciering vaak wordt gedaan door BNG Bank of de provincie. Als KPN het net overneemt, krijgen de financiers hun investering terug.

Het advies luidt in elk geval: 'Richt per dorp een coöperatie op. Voor de doe-dingen. Wij gaan werk maken met de glasvezel. Infra is pas het begin. We beginnen deze zomer met workshops houden en huiswerkklassen. Op den duur zal onze coöperatie zich ook inzetten als energiecoöperatie voor beheer en distributie van duurzame energie. We willen onder andere ook werken aan zorg en welzijn en aan bevordering van de regionale economie'.