Slimme financiering door Landgraaf haalt kosten energietransitie weg bij burger

De meeste burgers verduurzamen hun huis niet vanwege de kosten, ondanks dat verduurzaming op de lange termijn juist vaak geld oplevert. De gemeente Landgraaf heeft dit dilemma met succes getackeld. Met behulp van BNG Bank voorzag de gemeente in korte tijd 600 daken van zonnepanelen, zonder dat bewoners er omkijken naar hebben. Inmiddels zijn het circa 1000 daken.

De gemeente Landgraaf zette samen met BNG Bank een financieringsregeling op waarbij bewoners zonder eigen investering zonnepanelen op hun dak kunnen plaatsen. Zonnepanelenleverancier Volta Solar Limburg installeert en onderhoudt de panelen.

Inmiddels is het project opgeschaald tot Zonnepanelenproject Parkstad, wat betekent dat bewoners en bedrijven uit de acht Parkstadgemeenten kosten en zorgeloos kunnen verduurzamen. De BNG Bank investeert voor, de gemeenten staan garant. Het blijkt een succesformule.

Openbare verlichting

Wethouder Freed Janssen van de gemeente Landgraaf stond in 2013 aan de basis van het project. Toen ontstond het plan om met zonnepanelen op 560 daken van particulieren evenveel energie op te wekken als nodig was voor de openbare verlichting: 1,5 miljoen kWh.

Janssen: ‘Ik wilde energie voor straatverlichting met stroom uit zonnepanelen van een zonneweide opwekken.’ Zijn medebestuurders waren echter niet meteen enthousiast. ‘Het werd me destijds ontraden,’ zegt Janssen. ‘Ik ben dus gaan rekenen en ben op zoek gegaan naar een constructie die dit mogelijk kon maken. Dat werden zonnepanelen op de daken’

Janssen wilde dat de daarvoor panelen op daken voor íedereen beschikbaar waren. ‘Duurzaamheid moet voor iedereen betaalbaar zijn, niet alleen voor mensen met een grote beurs,’ zegt hij.

Voorinvestering

De oplossing voor die beschiknaarheid vond Janssen in wat hij ‘groene rente’ noemt, waarbij een bank via de gemeente de voorinvestering doet. Daarvoor klopte hij aan bij de BNG Bank. Die was volgens Janssen direct enthousiast. Uit drie miljoen euro die BNG Bank beschikbaar stelde, worden de voorinvesteringen voor de panelen bekostigd.

‘BNG Bank verstrekt een lening aan de gemeente Landgraaf, waarna de gemeente op haar beurt een contract aangaat met de bewoner en aan deze een lening verstrekt. De bewoners betalen deze investering in 15 jaar aan de gemeente af’, aldus Caspar Boendermaker, specialist business development & duurzaamheid bij BNG Bank.

De vaste maandelijkse aflossing van de lening, die volgens Janssen ongeveer anderhalve procent van de installatie- en onderhoudskosten bedraagt, is lager dan de besparing op energiekosten. Boendermaker: ‘BNG Bank kan zeer lage rentes vragen dankzij haar AAA-status en haar bescheiden marge. De gemeente hanteert ook een laag rentetarief. Bovendien gaat een paneel gemiddeld 25 jaar mee, waardoor de bewoner na de volledige aflossing nog eens tien jaar gratis stroom krijgt.’

‘Na de plaatsing zijn de bewoners wel meteen eigenaar van de panelen,' vervolgt Janssen, ‘maar onderhoud is geen eigen verantwoordelijkheid. Volta Solar monitort de energieprestatie en repareert waar nodig de panelen. Daarmee is er dus complete ontzorging voor de bewoner.’ De gemeente regelt op haar beurt de BTW-teruggave voor de bewoner.

Opschalen

In Landgraaf was het project meteen een succes. Janssen: ‘We hebben panelen op meer dan 600 woningen geplaatst. Voor het groen opwekken van de stroom voor straatverlichting waren 560 daken nodig.’

Het succes van Landgraaf wekte de interesse van omliggende Parkstadgemeenten en het financieringsmodel is overgenomen in de regionale visie ‘Parkstad Limburg Energietransitie 3.0 (PALET 3.0). Onder de noemer Zonnepanelenproject Parkstad wordt het uitgerold over de hele regio met tot op heden 3.000 deelnemers.

BNG Bank blijft waar nodig betrokken. Het project moet in de aanleg van panelen op ruim 7.000 woningen voorzien. Daarnaast kunnen ook midden- en kleinbedrijven van de financieringsregeling gebruik maken.

Ook andere regio’s buiten Parkstad zijn door het project in Landgraaf geïnspireerd. Boendermaker: ‘BNG Bank heeft de aanpak in Landgraaf in haar contacten met gemeenten vaak als inspirerend voorbeeld genoemd. We zijn nu in Zuidoost Brabant en in Gelderland bezig met het uitwerken van vergelijkbare constructies.’

Andere vormen van energie opwekken

Niet alle woningen zijn geschikt voor zonne-energie. Volta Solar toetst of een huis aan de benodigde kenmerken voldoet alvorens de panelen worden geplaatst. ‘De ligging van de woning is belangrijk, want er moeten voldoende zonuren zijn’, legt Janssen uit. ‘Met deze eis wordt het risico op onder-prestatie van de panelen verkleind. Ook moet er sprake zijn van een relatief laag verbruik, een zogenaamde kleinverbruikersaansluiting (maximum van 3x80 Ampère).’

Dat roept de vraag op of de regeling ook kan worden uitgebreid naar andere energiebronnen, zodat bewoners met woningen met een laag aantal zonuren of een hoger verbruik door bijvoorbeeld slechte isolatie, ook een graantje mee kunnen pikken. Janssen antwoordt: ‘We kijken ook naar andere projecten om minder energie te verbruiken en het energiezuinig maken van woningen’

Ook BNG Bank onderzoekt of andere energiebronnen zich voor de financieringsconstructie lenen. ‘We bespreken op dit moment met meerdere gemeenten of we ook andere verduurzamingsoplossingen met een vergelijkbare financieringsregeling kunnen aanbieden. Maar het is lastig om zekerheden vast te stellen op deze investeringen,’ zegt Boendermaker. Hij ziet een kans in de Regionale Energiestrategieën (RES): ‘Alle gemeenten zijn nu bezig met het formuleren van een Regionale Energiestrategie. De BNG Bank kan en wil helpen met het in de praktijk brengen van deze strategieën.’

Dit artikel is tevens gepubliceerd op stadszaken.nl