Exitstrategie Fed

Door de zware winter stelden consumenten uitgaven uit en zakte de woningbouw in. De malaise lijkt inmiddels achter de rug. Het tweede kwartaal steeg het bruto binnenlands product (bbp) met 1,0% ofwel 4% op jaarbasis.

Opvallend is dat de groei over de hele linie plaatsvond. Zowel consumptie, investeringen als de export namen toe. Uit enquêtes blijkt dat het vertrouwen in de economie toeneemt. Vroeg of laat leidt een aanhoudende groei tot een toename van de werkgelegenheid, waardoor lonen en prijzen gaan oplopen. Dit risico ontstaat altijd in een economie die enige tijd daarvoor uit een recessie is gekomen. Maar momenteel is de situatie voor de monetaire autoriteiten beduidend lastiger dan in het verleden. Als gevolg van de kwantitatieve monetaire verruimingsmaatregelen is de balans van de Federal Reserve de afgelopen jaren sterk toegenomen. In het begin van augustus bedroeg het balanstotaal van de Fed 4.432 miljard dollar. De overtollige reserves van de banken worden geschat op ongeveer 2.500 miljard dollar, wat neerkomt op 15 procent van het bbp. Dit betekent dat de banken in beginsel ruimte hebben om de kredietverlening aanzienlijk te laten groeien, waardoor de inflatie- verwachtingen zouden worden aangewakkerd. Dat zou de economische ontwikkeling ernstig kunnen schaden. In 2011 heeft de toenmalige Fed-voorzitter Bernanke in grote lijnen aangegeven, hoe de exit strategie eruit zou komen te zien. De strategie zou volgens hen uit vier stappen bestaan:

• beëindigen herbelegging van aflossingen op aangekochte effecten;
• op hetzelfde moment of wat later aanpassen van de 'forward guidance' met betrekking tot de fedederal fundsrate en uitvoering van operaties gericht op tijdelijke reductie van bankreserves;
• verhoging van de doelstelling voor de fed fundsrate indien de economische omstandigheden dat rechtvaardigen;
• verkoop van agency effecten enige tijd na de eerste renteverhoging; in 2 tot 3 jaar zou de effectenportefeuille zijn teruggebracht naar niveaus die verenigbaar zijn met een efficiënt monetair beleid.

De huidige Fed-voorzitter Yellen heeft onlangs aangeven, dat ze in grote lijnen vasthoudt aan deze strategie. Een verschil is, dat ze minder prioriteit hecht aan de reductie van de balans van de Fed. De centrale bank zal waarschijnlijk geen mortgage backed securities gaan verkopen. Overigens zal de balans wel afnemen, indien de Fed de door aflossing vrijvallende bedragen niet meer herbelegt.Verkoop van effecten wordt niet noodzakelijk geacht aangezien de Fed de mogelijkheid heeft gekregen om rente te vergoeden op overtollige reserves van de banken. Door deze rente te verhogen kan het voorkomen, dat de kredietverlening te sterk toeneemt en de inflatie wordt aangewakkerd. Hierdoor wordt een terugkeer naar meer normale renteniveaus bevorderd. De verkoop van effecten brengt bovendien risico's met zich mee. De volatiliteit op financiële markten zou als gevolg van substantiële verkopen kunnen toenemen, waardoor investeringen van bedrijven en particulieren negatief kunnen worden beïnvloed.

Naast de rente op reserves wordt door de Fed gebruik gemaakt van zogenaamde 'overnight reverse repo' transacties. Hierbij leent de centrale bank effecten uit, waardoor liquiditeiten uit de markt worden gehaald. De verwachting is, dat de Amerikaanse centrale bank met de inzet van beide instrumenten in staat zal zijn om de fed fundsrate binnen een range te controleren. De Fed overweegt ook de berekening van de fed fundsrate aan te passen. Banken lenen momenteel nauwelijks van de centrale bank, aangezien ze beschik- ken over zeer ruime reserves. De Fed onderzoekt de mogelijkheid om bij de berekening van de fed fundsrate andere markten te betrekken, zoals de commercial paper markt en de eurodollarmarkt.