Sporthuis Abcoude: ultieme vorm van burgerparticipatie

Nadat in 2016 het lokale zwembad de deuren sloot en bleek dat de gemeente niet voornemens was dit snel te vervangen, ontstond in Abcoude een opmerkelijk burgerinitiatief. Ad Geerlings, voorzitter van de stichting Abcoude Sport en Esther Grondijs, bestuurslid van de stichting Zwembad Abcoude, dienden als burgers bij de gemeente een businesscase in om te komen tot een sporthuis met gymzalen, zwembad en een sportkantine/recreatieruimte voor senioren, met als doel deze te laten bouwen en runnen door de beide stichtingen.

De gemeente De Ronde Venen stond afwachtend tegenover dit plan en verzocht de initiatiefnemers in eerste instantie om te komen met een businesscase, vertelt Grondijs. 'Met eerst het haalbaarheidsonderzoek en later de businesscase zijn we zo'n twee jaar bezig geweest. De businesscase werd vervolgens op verzoek van de gemeente doorgerekend door adviesbureau Synargis. Toen bleek dat de realisatie van het sporthuis mogelijk was, mits de gemeente borg wilde staan voor de benodigde financiering en een eigen bijdrage zou leveren voor de gymzalen, die ze toch moest bouwen.'

Financiering
Bij het opstellen van de businesscase was mogelijke financiering van het complex van groot belang. 'Daarvoor hebben we contact gezocht met BNG Bank. In een redelijk vroeg stadium hebben zij aangegeven hoe BNG Bank de financiering zou kunnen regelen met een borgstelling via de gemeente. Ook hebben zij ons geholpen om uit te rekenen wat de rentelasten zouden zijn en wat voor ons de meest optimale manier van financieren was. Het was heel fijn om daarover met Bert Hummel van BNG Bank te brainstormen.'

Hummel, Manager Public Finance, geeft aan dat BNG Bank een nieuwe cliënt niet zomaar mag accepteren. 'BNG Bank kan alleen financieren als het passend is binnen de statuten. Een potentiële cliënt wordt getoetst aan de statuten door een cliëntenacceptatiecommissie. Financiering was hier mogelijk omdat de gemeente borg staat voor de financiering. Door een borgstelling geeft de overheid aan dat zij een maatschappelijk belang zien in een project.'

Zorgplicht
BNG Bank kent een zorgplicht richting de gemeente De Ronde Venen, vervolgt Hummel. 'In dit geval bestond al een relatie met de gemeente en heb ik met de wethouder en ambtenaren de risico's voor deze kredietverlening besproken: hoe luiden deze risico's en hoe bepaal je deze? Kunnen zij dat niet zelf, dan adviseren wij hen dit extern te laten uitvoeren middels een second opinion. Dat heeft de gemeente De Ronde Venen ook gedaan. Zij vonden het belangrijk om dit te onderzoeken, en hebben dit bij een adviesbureau Synarchis ondergebracht.'

BNG Bank maakt bij dit soort financieringen gebruik van een stappenplan, dat ook op de website van de bank te vinden is, aldus Hummel. 'Dat gaat in op hoe je als decentrale overheid ervoor kunt zorgen dat je op een goede manier een lening tot stand brengt met zo'n borgstelling. Het deelt het hele proces in stappen op en laat zien waar je op moet letten, zodat je het proces goed en snel kunt doorlopen. Het exploiteren van in dit geval het sporthuis moet tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten gebeuren en de kasstroom moet ook voldoende zijn om de kapitaallasten te kunnen opbrengen.

Wij helpen als bank mee aan het zo laag mogelijk houden van de financieringslasten voor onze klanten want wij zijn een zeer veilige bank. We kunnen dus lenen tegen lage kosten bij onze beleggers en wij hebben geen winstmaximalisatie als uitgangspunt. We proberen dus alle klanten tegen zo laag mogelijke kosten financieringen aan te bieden.'

Definitief ontwerp
Onlangs gingen alle lichten op groen, vertelt Grondijs. 'De hele investering bedraagt 8,5 miljoen euro. Daarvan hebben we 4,4 miljoen euro geleend bij BNG Bank. Voor dat deel staat de gemeente borg. De gemeente draagt zelf 3,6 miljoen euro bij. De laatste 0,5 miljoen euro is onze eigen inbreng vanuit de stichting. Dat bedrag hebben we straks in kas als we onze oude gymzaal, de Kees Bonzaal, verkopen.'

De stichtingen gaan Het Sporthuis Abcoude straks zelf bemensen. 'In onze businesscase zijn zes fte's opgenomen. Een van die zes wordt ingevuld met een pool van vrijwilligers, zoals ook de huidige gymzalen en het voormalige zwembad  mede met hulp van vrijwilligers werden gerund.' 

De bouw is inmiddels begonnen, zij het tot nu toe alleen nog op de tekentafel. De wensen en eisen van de sportverenigingen, scholen en andere toekomstige gebruikers van het sportcentrum zijn daarbij belangrijk. Deze worden dan ook zoveel mogelijk meegenomen in het ontwerp. Het Sporthuis Abcoude krijgt straks een 6-baans zwembad, een grote sportzaal en een sportkantine/ontmoetingsruimte.

'Alberts & Van Huut architecten, bekend architect van meerdere gemeentehuizen, de ING Bank in Amsterdam ZuidOost en de Gasunie in Groningen, is meteen vanaf 2016 bij dit project betrokken geraakt. Hij heeft ons heel erg geholpen om vanuit een abstract plan iets te kunnen presenteren. Het voorlopig ontwerp is klaar en gaat nu over in een definitief ontwerp. Dan gaan we  de offerteaanvragen uitzetten en vervolgens een bouwteam samenstellen. We hopen in januari 2020 het Sporthuis Abcoude in gebruik te kunnen nemen', besluit Grondijs.
 
Toelichting bij foto bovenaan. Een symbolische schep in de grond: de dag na de raadsvergadering, waarin na twee jaar voorbereiding het burgerinitiatief voor een zwem-/gymgebouw in Abcoude werd aangenomen. In het midden: burgerinitiatiefnemers Ad Geerlings (met helm) en Esther Grondijs.