ESG als fundament voor financiering
Peter Nijsse, Chief Commercial Officer bij BNG, benadrukt dat de leningen van BNG al sinds haar oprichting — ruim 111 jaar geleden — een maatschappelijk component hebben. Sturing op ESG (Environmental, Social, Governance) is voor hem dan ook onmisbaar binnen de strategische koers en risicobeheersing, omdat het bijdraagt aan duurzame waardecreatie en het beperken van financiële risico’s. ‘Maar bovenal past het bij wie we zijn: een bank die vanuit haar publieke missie intrinsiek gedreven is om maatschappelijke impact te realiseren. We dragen bij aan betaalbare woningen, leefbare buurten en een toekomstbestendige leefomgeving. Die overtuiging gaat verder dan compliance, het is een kompas voor ons dagelijks handelen, tevens verankerd in ons Klimaatactieplan’.
‘ESG is geen modetrend, maar een structureel kader. Ook toezichthouders en beleggers verwachten dat we klimaat- en sociale risico’s integraal meenemen in onze kredietanalyse. Bij vastgoed, en dus ook bij woningcorporaties, spelen klimaatrisico’s zoals overstromingen en funderingsschade een toenemende rol. ’We vragen corporaties nu om meer data over hun ESG-prestaties, zodat we risico’s beter kunnen inschatten en duurzame investeringen gericht kunnen stimuleren.’
Bij Ymere de grootste woningcorporatie van Nederland, staan betaalbaarheid en leefbare buurten centraal. Ymere-bestuurder Marike Bonhof legt uit: ‘Wij geloven niet in kortetermijnrendement, maar in brede welvaart op de lange termijn. Dit sluit aan bij de principes van ESG. Investeren in zowel de sociale kant als het milieu – in prettige woonomgevingen én klimaatbestendig vastgoed – levert misschien niet altijd direct financieel rendement op de korte termijn, maar iedere euro die je nu investeert in ESG, betaalt zich op de langere termijn terug.’
Bonhof benadrukt de urgentie van investeringen aan de hand van de Enschedese wijk Pathmos, die door extreme neerslag grotendeels onbewoonbaar werd. Dit voorbeeld laat zien dat klimaatrisico’s ook financiële risico’s met zich meebrengen. Hoewel Pathmos niet tot de portefeuille van Ymere behoort, herinnert het eraan dat ook hun vastgoed kwetsbaar is. ‘Schade leidt tot waardevermindering en financiële risico’s, die we kunnen beperken door gericht te sturen op ESG. Dit helpt bovendien bij het aantrekken van financiering, omdat banken en investeerders duurzaamheid steeds belangrijker vinden. Transparantie over ESG is daardoor niet alleen een verplichting, maar ook een strategisch voordeel.’
Het investeringsdilemma: duurzaam versus betaalbaar
Voor woningcorporaties lijkt investeren in verduurzaming vaak lastig te combineren met betaalbare huurprijzen, omdat de huur meestal de enige inkomstenbron is. Marike Bonhof nuanceert dit: ‘Uit eigen onderzoek blijkt dat juist het níet investeren op termijn leidt tot hogere woonlasten en minder leefbare buurten. Stijgende energiekosten door druk op fossiele brandstoffen, CO2-heffingen en de effecten van extreme hitte en wateroverlast maken duurzaam renoveren en het vergroenen van wijken onmisbaar om betaalbaarheid en leefbaarheid te waarborgen.’
Het recente rapport van de Dutch Green Building Council bevestigt dat sociale huurwoningen vaker dan de gemiddelde Nederlandse woningmarkt worden getroffen door klimaatverandering. Vooral in stedelijke, versteende gebieden lopen woningen extra risico op hitte, wateroverlast en funderingsschade. Deze inzichten helpen volgens Bonhof investeringen beter te richten op de meest kwetsbare gebieden.
Bonhof wijst erop dat corporaties een ongezond financieel model, door structureel hogere kosten dan huurinkomsten, terwijl zij vennootschapsbelasting moeten betalen alsof ze winstgevend zijn. Dit beperkt de financiële ruimte voor verduurzaming. Ook de Europese ATAD-richtlijn — bedoeld om belastingontwijking door grote multinationals tegen te gaan — zorgt ervoor dat woningcorporaties onnodig meer belasting betalen. Dit terwijl woningcorporaties juist maatschappelijke doelen nastreven en geen winstoogmerk hebben, waardoor zij eigenlijk niet onder deze richtlijn zouden moeten vallen.
Volgens Bonhof is het noodzakelijk dat deze regels beter aansluiten bij de specifieke situatie van corporaties, zodat zij niet onnodig worden beperkt. Bovendien is er behoefte aan betere afstemming tussen beleid, toezicht en marktinstrumenten, zodat publieke middelen en private investeringen elkaar versterken. Zowel Ymere als BNG zien een duidelijke kans voor het kabinet om het investeringslandschap te verbeteren, zodat duurzaamheidsinitiatieven makkelijker van de grond komen. Wanneer ESG-doelstellingen beter worden meegenomen in beleid en regelgeving, kunnen corporaties effectiever investeren in betaalbare, duurzame en klimaatbestendige woningen.
Opzet van de pilot en kansen voor opschaling
Met het groene leninginstrument sluit BNG aan bij haar eigen ESG-ambities en die van woningcorporaties. Door reguliere leningen met aantrekkelijke rentes te koppelen aan duidelijke duurzaamheidscriteria, stimuleert BNG groene investeringen. Corporaties ontvangen bij naleving een eenmalige ‘groene bonus’ in de vorm van een korting.
Peter Nijsse benadrukt dat dit vooral de ‘E’ in ESG versterkt, naast BNG’s focus op sociale woningfinanciering (‘S’). Dankzij de triple A-rating biedt BNG duurzame leningen tegen gunstige voorwaarden, passend bij de groeiende vraag naar duurzame beleggingen. ’De groene lening beloont aantoonbaar duurzaam gedrag en stimuleert de milieuagenda van onze bank en corporatieklanten,’ aldus Nijsse.
Ook Ymere is enthousiast. Marike Bonhof waardeert de soepele samenwerking en realistische criteria. Hoewel dataverzameling eerst een uitdaging leek, was veel informatie al beschikbaar en werd het proces goed georganiseerd. Zij pleit voor sectorbrede standaarden om data-uitwisseling te vereenvoudigen en opschaling te versnellen. Bonhof wijst erop dat een duidelijke financiële prikkel helpt bij het versnellen van de noodzakelijke verduurzaming.
BNG legt de nadruk op het structureel verankeren van ESG-criteria in financieringsrelaties. ‘Transparantie en betrouwbare milieugegevens zijn hierbij essentieel. Hiermee kan de financiering voor de woningcorporatiesector via groene obligaties beter worden gepositioneerd op de kapitaalmarkt’, aldus Nijsse. De focus voor de komende jaren ligt op betaalbaar huren, verduurzaming van maatschappelijk vastgoed en bijdragen aan de versnelling van energietransitie. Samen met corporaties onderzoekt BNG in de pilot hoe groene investeringen eenvoudig en gestandaardiseerd aantoonbaar gemaakt kunnen worden, bij voorkeur met bestaande informatie en systemen.
Samen de keten versterken
Succesvolle verduurzaming vraagt om nauwe samenwerking tussen woningcorporaties, financiers, investeerders, overheden andere publieke en private partijen. Met hun gezamenlijke aanpak nemen BNG en de corporaties in de pilot nu al het voortouw in het creëren van een duurzaam financieringslandschap, waarin groene en sociale investeringen zowel haalbaar als aantrekkelijk zijn. BNG wil de groene lening verder uitrollen binnen de corporatiesector en deze op termijn ook toepassen in andere domeinen. Peter Nijsse: ‘We zijn trots op de samenwerking met onze klanten, die ons helpt hun uitdagingen beter te begrijpen. Door vroegtijdig met elkaar in gesprek te gaan, kunnen we ook grote thema’s zoals klimaatadaptatie en de warmtetransitie gezamenlijk oppakken en zo duurzame transities mogelijk maken.’
