Focus: PBL pleit voor heroverweging van investeringen in infrastructuur

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft de gevolgen van de coronapandemie voor wonen, werken en mobiliteit onderzocht.

Anderhalf jaar na het ontstaan van de pandemie lijkt het erop, dat er in de toekomst structureel meer mensen zullen blijven thuiswerken. Dit zal vooral gevolgen hebben voor de mobiliteit. Het woon-werkverkeer zal afnemen, ook doordat thuiswerken meer vrijheid geeft in het tijdstip waarop men naar /van werk reist. Door de verwachte afname van de congestie zal de overheid in de toekomst minder hoeven te investeren in wegen en spoorlijnen. De overheid doet er derhalve verstandig aan om de bestaande investeringsplannen te heroverwegen. De gevolgen meer thuiswerken voor het totale aantal verplaatsingen zijn minder groot. De daling van het woon-werkverkeer wordt deels gecompenseerd door een toename van het aantal verplaatsingen uit hoofde van winkelen en op visite gaan. Een verlaging van de investeringen in infrastructuur heeft mogelijk substantiële gevolgen voor de overheidsfinanciën. Volgens het Centraal Economisch Plan van het CPB zal de overheid in de periode 2022-2025 14,9 miljard euro per jaar aan infrastructuur uitgeven. Dat komt neer op 1,6 procent van het bbp per jaar. 

In de afgelopen maanden werd in de pers regelmatig gewezen op het verband tussen de pandemie en de toenemende behoefte om in landelijke gebieden te gaan wonen. Deze trend is echter volgens het onderzoek al langer gaande en wordt veroorzaakt door de afnemende betaalbaarheid van woningen in de steden. Ook het effect op de kantorenmarkt is volgens het rapport van de PBL beperkt. De behoefte aan kantoorruimte neemt niet af. Wel zal het gebruik van het kantoor veranderen als gevolg van de toename van het thuiswerken. Zo zijn er minder werkplekken nodig, maar is er meer behoefte aan (online) overlegruimten. 

Marktontwikkelingen

De rentetarieven kwamen in de afgelopen twee weken nauwelijks van hun plaats. De ECB besloot op 9 september dat ze iets minder effecten in het kader van het PEPP zal gaan aankopen dan in de voorgaande twee kwartalen. Aanleiding voor het besluit is de aantrekkende economie in het eurogebied. De maximale omvang van het programma blijft echter gelijk. De ECB benadrukt dat het monetaire beleid in grote lijnen onveranderd blijft. Marktpartijen verwachten dat de ECB ook na maart volgend jaar effecten zal blijven aankopen. Dat zou betekenen dat de reguliere effectenaankopen (momenteel 20 miljard) zullen worden verhoogd op het moment dat het PEPP-programma in maart 2022 afloopt. 

Standen per 10 september 2021

3 maanden

10 jaar *)

Verenigde Staten  0,12 (0,12)  1,35(1,31)
Eurozone

-0,54 (-0,55)

0,03(-0,06)

Duitsland   -0,35 (-0,41)
Frankrijk   -0,01 (-0,06)
Nederland -0,22(-0,28)
Eurokoers USD 1,184 (1,176)  

*) rendementen op staatsleningen, eurozone tienjaars euro swap rate.

Economisch nieuws

VERENIGDE STATEN

  • inkoopmanagersindex industrie, augustus: 59,9 (juli: 59,5)
  • inkoopmanagersindex dienstensector, augustus: 61,7 (juli: 64,1)
  • werkgelegenheid, augustus: +235.000, 4,3% j.o.j. (juli: +1.053.000, 5,3% j.o.j.)
  • werkloosheid, augustus: 5,2% (juli: 5,4%)
  • uurlonen, augustus: 0,6%, 4,3% (juli: 4,1% j.o.j.)
  • producentenprijsindex, augustus: 1,0%, excl. voedsel en energie 0,6%, 12,3% j.o.j. (juli: 11,7% j.o.j.)

EUROZONE

  • index economisch sentiment, augustus: 117,5 (juli: 119,0)
  • producentenprijsindex, juli: 2,3%, excl. energie 1,0%, 12,1% j.o.j. (juni: 10,2% j.o.j.)
  • consumentenprijsindex, augustus: 0,4%, excl. voedsel en energie 0,3%, 3,0% j.o.j. (juli: 2,2% j.o.j.)
  • werkloosheid, juli: -350.000, 7,6% (juni: 7,8%)
  • bruto binnenlands product, tweede kwartaal: 2,2%, 14,3% j.o.j. (herzien van 2,0%, 13,7% j.o.j.)

DUITSLAND

  • detailhandelsomzet(volume), juli: -5,1%, -0,3% j.o.j. (juni: 6,5% j.o.j.)
  • industriële productie, juli: 1,0%, 6,2% j.o.j. (juni: 6,7% j.o.j.)

FRANKRIJK

  • consumptie, juli: -2,2%, -4,6% j.o.j. (juni: -2,4% j.o.j.)
  • industriële productie, juli: 0,3%, 4,0% j.o.j. (juni: 7,3% j.o.j.)

NEDERLAND

  • producentenvertrouwen, augustus: +9,6 (juli: +12,3)
  • industriële productie, juli: 1,2%, 9,4% j.o.j. (juni: 12,0% j.o.j.)
  • detailhandelsomzet(volume), juli: 2,8% j.o.j. (juni: 5,4% j.o.j.)
  • producentenprijsindex, juli: 1,8%, 13,5% j.o.j. (juni: 12,1% j.o.j.)
  • consumentenprijsindex, augustus: 0,5%, 2,7% j.o.j. (juli: 1,4% j.o.j.)

Agenda

  • Verenigde Staten: consumentenprijsindex, augustus(14/9), bijeenkomst Fed(22/9).
  • Eurozone: inkoopmanagersindex, september(23/9).
  • Nederland: werkloosheid, augustus(16/9), consumentenvertrouwen(22/9).

Verwachtingen

De economische vooruitzichten worden bepaald door de ontwikkeling van de pandemie. Indien de vaccinatie van de bevolking volgens de verwachtingen verloopt, dan zal het openbare leven na de zomer grotendeels zijn genormaliseerd. De economie zal zich daardoor in de westerse landen kunnen herstellen. De onzekerheden blijven evenwel groot. Zo is het de vraag hoe lang de vaccins bescherming bieden en of de vaccins ook effectief zullen zijn tegen nieuwe varianten van het virus. Bovendien zal het virus dit jaar in andere delen van de wereld waarschijnlijk nog niet onder controle komen. 

De Amerikaanse economie zal in 2021 naar verwachting met 7,0 procent groeien. In 2022 neemt de economische groei af naar 4,8 procent. Mede onder invloed van stimulerende maatregelen van de overheid en een aanhoudend ruim monetair beleid zullen de consumptie en de investeringen in de private sector aantrekken. De inflatie loopt mede als gevolg van hogere energieprijzen op van 1,3 procent in 2020 naar 3,5 procent in 2021.

In de eurozone groeit de economie in 2021 naar verwachting met 4,7 procent. In 2022 neemt het bbp met ca. 4,3 procent toe. Het economisch herstel is te danken aan het ruime monetaire beleid en de steunpakketten van de overheden. De eurolanden die in 2020 het meest zijn getroffen door de pandemie zullen dit jaar de sterkste economische groei doormaken. Het economisch herstel is breed gedragen: zowel de consumptie, de investeringen als de uitvoer zal naar verwachting toenemen. De inflatie loopt mede door hogere energieprijzen in de eurozone op van 0,3 procent in 2020 naar 2,0 procent in 2021. In 2022 wordt een daling van de inflatie naar 1,4 procent voorzien. 

Voor de Nederlandse economie wordt eveneens een krachtig herstel voorzien. Dit jaar zal het bbp met 4,0 procent toenemen. In 2022 zal de economische groei uitkomen op ca. 3,5 procent. De inflatie blijft in beide jaren gematigd. 

Economische groei 2020 2021 2022
Verenigde Staten -3,4 7,0 4,8

Eurozone

-6,4

4,7

4,3

Nederland -3,8 4,0 3,5
 
Inflatie 2020 2021 2022
Verenigde Staten 1,3 3,5 2,2
Eurozone 0,3 2,0 1,4
Nederland 1,1 1,7 1,6

Rentevisie

De ECB blijft vooralsnog een ruim monetair beleid voeren. De leningen in het kader van de derde targeted longer-term refinancing operations (TLTRO III) aan banken lopen door tot juni 2022. Voorts blijft de centrale bank tot maart 2022 effecten aankopen onder het pandemic emergency purchase programme (PEPP). De recente toename van de inflatie is volgens de ECB van tijdelijke aard. Mede gelet op de onzekerheid over het verloop van de pandemie zal de centrale bank waarschijnlijk ook na maart volgend jaar effecten blijven aankopen. 

 

Actueel

Over een jaar

    prognose 

euribor 3 mnd.

-0,54

-0,5 tot -0,3 

euroswap 5 jaar -0,29 -0,4 tot  -0,2  
euroswap 10 jaar 0,03  0,0 tot 0,2
euroswap 30 jaar   0,37  0,4 tot 0,6 

Yieldcurve

 

   

 

EB

Auteur

Faas van Heusden, Afdeling Economisch Onderzoek BNG Bank
faas.vanheusden@bngbank.nl
070 3750 819

Economisch Beeld

Economisch Beeld verscheen van 2003 tot en met 2023

Economisch beeld

Om de week bieden wij u een actueel beeld van de ontwikkelingen op de financiële markten, de economische groei, inflatie, werkloosheid en rente in de voornaamste landen en regio’s.

Economisch Beeld

Economisch Beeld verscheen van 2003 tot en met 2023

BNG Bank maakt gebruik van cookies voor analyse en het goed functioneren van de website. Klik op accepteren om te sluiten. Lees de privacyverklaring en de cookieverklaring voor meer informatie.

BNG Bank gebruikt cookies voor analyse en voor het goed functioneren van de website. Ook kunnen er cookies van derde partijen worden geplaatst. Hiervoor hebben wij uw toestemming nodig.