Monetair beleid verkrapt

Het besluit wordt mogelijk gemaakt door het economisch herstel. Hierdoor zijn de vooruitzichten voor realisering van de middellange termijndoelstelling van de inflatie volgens de centrale bank verbeterd. De ECB zal in het eerste kwartaal minder effecten gaan opkopen onder het pandemic emergency purchase programme (PEPP). Dit programma zal eind maart 2022 worden beëindigd. Daarna zal de centrale bank in het tweede kwartaal netto 40 miljard per maand aankopen. Daarna worden de aankopen teruggebracht naar 30 miljard in het derde kwartaal en 20 miljard in het vierde kwartaal. De centrale bank heeft herhaald dat ze de rente pas zal verhogen, nadat de effectenaankopen zijn beëindigd.  Dat betekent dat het depositotarief zal blijven staan op -0,5 procent. De inflatie zal volgens herziene cijfers volgens de ECB in 2022 ruim boven de inflatiedoelstelling uitkomen, nl. op 3,2 procent. Ongerekend voedsel en energie komt de inflatie uit op 1,9 procent, eveneens een hoog niveau. Gelet op deze inflatieverwachting blijft het monetaire beleid van de ECB zeer ruim. 

De Fed besloot een dag eerder dan de ECB om de effectenaankopen met ingang van januari verder terug te brengen. De aankopen van staatsleningen worden verlaagd van 60 naar 40 miljard dollar en de aankopen van agency mortage-backed securities worden verlaagd van 30 naar 20 miljard dollar. De centrale bank verwacht dat de effectenaankopen verder zullen worden verlaagd. De fed fundsrate bleef gehandhaafd op 0 tot 0,25 procent. Uit de ramingen blijkt dat de meeste centrale bankiers verwachten dat dit tarief in 2022 driemaal zal worden verhoogd. Eerder werd nog uitgegaan van twee renteverhogingen. 

Inkoopmanagersindex eurozone

Marktontwikkelingen

De monetaire beleidsbeslissingen van de Fed en de ECB lagen ongeveer in lijn met de verwachtingen van marktpartijen. De economische vooruitzichten worden op de kortere termijn gedrukt door de opkomst van de Omikron-variant. Het vertrouwen in de economie neemt de laatste maanden in de eurozone af. Overheden hebben beperkende maatregelen aangekondigd en zullen deze mogelijk nog verscherpen in de komende weken. De Nederlandse regering besloot in het afgelopen weekend tot een lockdown, die minimaal zal duren tot 14 januari. Dat betekent dat niet-essentiele winkels en culturele instellingen in de komende weken gesloten zullen blijven. Tegen deze achtergrond ondergingen de rentetarieven in de afgelopen twee weken weinig verandering.  

Standen per 17 december 2021

*) rendementen op staatsleningen, eurozone tienjaars euroswaprate.

Economisch nieuws

VERENIGDE STATEN

• detailhandelsomzet(volume), november: -0,5%, 10,6% j.o.j. (oktober: 9,4% j.o.j.)
• industriele productie, november: 0,5%, 5,3% j.o.j. (oktober: 5,3% j.o.j.)
• consumentenprijsindex, november: 0,8%, 6,8% j.o.j. (oktober: 6,2% j.o.j.)
• producentenprijsindex, november: 1,2%, 15,1% j.o.j. (oktober: 14,2% j.o.j.)

EUROZONE

• bruto binnenlands product, derde kwartaal: 2,2%, 3,9% j.o.j. (herzien van 2,2%, 3,7% j.o.j.)
• industriele productie, oktober: 0,2%, 1,0% j.o.j. (september:  2,2% j.o.j.)
• loonkosten, derde kwartaal: 0,8%, 2,4% j.o.j. (tweede kwartaal: -0,9% j.o.j.)
• inkoopmanagersindex, december: 53,4 (november: 55,4); industrie  53,3(55,9), dienstensector 58,0(58,4)

DUITSLAND

• industriele productie, oktober: 3,0%, -1,1% j.o.j. (september: -0,7% j.o.j.)
• ondernemersvertrouwen, december: 94,7 (november: 96,6)
• inkoopmanagersindex, december: 50,0(november: 52,6)

FRANKRIJK

• ondernemersvertrouwen, december: 109,6 (november: 113,3)
• inkoopmanagersindex, december: 55,6(november: 56,1)

NEDERLAND

• industriele productie, oktober: -1,0%, 2,8% j.o.j. (september: 6,8% j.o.j.)
• werkloosheid, november: -26.000, 2,7% (oktober: 2,9%)
• werkgelegenheid, november: +49.000, 2,6% j.o.j. (oktober: 2,4% j.o.j.)

Agenda

• Verenigde Staten: consumentenprijs, november(23/12).
• Eurozone: -.
• Nederland: consumentenvertrouwen, december(21/12), producentenvertrouwen(30/12).

Na het loslaten van de beperkende maatregelen in het voorjaar was in de meeste westerse landen sprake van een aanzienlijk herstel van de bedrijvigheid. Ondanks de sterk toegenomen vaccinatiegraad lijkt de pandemie nog niet voorbij. De besmettingen namen in de afgelopen weken weer toe, waardoor overheden in diverse Europese landen zich wederom genoodzaakt zagen om maatregelen te nemen om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Vooralsnog gaan we ervan uit dat deze maatregelen zich vooral richten op een uitbreiding van de toepassing van de coronapas in de samenleving, stimulering van vaccinatie en een betere naleving van de basisregels. Daarnaast zal aan ouderen en kwetsbare groepen een derde zgn. boosterprik worden verstrekt. Het is niet onwaarschijnlijk dat op termijn de gehele bevolking opnieuw moet worden gevaccineerd. De vaccins worden immers op den duur minder effectief en bieden minder bescherming tegen nieuwe varianten van het virus. Deze varianten kunnen gemakkelijk ontstaan, aangezien de vaccinatiegraad in andere delen van de wereld aanzienlijk lager is.  

De Amerikaanse economie zal in 2021 naar verwachting met ca. 5,6 procent groeien. In 2022 neemt de economische groei af naar 4,0 procent. Mede onder invloed van stimulerende maatregelen van de overheid en een aanhoudend ruim monetair beleid zullen de consumptie en de investeringen in de private sector aantrekken. De inflatie loopt mede als gevolg van hogere energieprijzen op van 1,3 procent in 2020 naar 3,8 procent in 2021. In 2022 blijft de inflatie vrijwel gelijk op 3,7 procent.  

In de eurozone groeit de economie in 2021 naar verwachting met 5,0 procent.  In 2022 neemt het bbp met ongeveer 3,7 procent toe. Het economisch herstel is te danken aan het ruime monetaire beleid en de steunpakketten van de overheden. De eurolanden die in 2020 het meest zijn getroffen door de pandemie zullen dit jaar de sterkste economische groei doormaken. Het economisch herstel is breed gedragen: zowel de consumptie, de investeringen als de uitvoer zal naar verwachting toenemen. De inflatie loopt mede door hogere energieprijzen sterk op van 0,3 procent in 2020 naar 2,6 procent in 2021. In 2022 loopt de inflatie op naar 3,1 procent.  

Voor de Nederlandse economie wordt eveneens een krachtig herstel voorzien. Dit jaar zal het bbp met 4,5 procent toenemen. In 2022 zal de economische groei uitkomen op ca. 3,0 procent. De inflatie loopt sterk op, nl. van 1,1 procent in 2020 naar 2,7 procent dit jaar. In 2022 stijgt de geldontwaarding naar 3,8 procent. 

Economische groei	2020	2021	2022
Verenigde Staten	-3,4	5,6(7,0)	4,0(4,8)
Eurozone	-6,4	5,0(4,7)	3,7(4,0)
Nederland	-3,8	4,5	3,0
Inflatie	2020	2021	2022
Verenigde Staten	1,3	3,8(3,6)	3,7(3,0)
Eurozone	0,3	2,6(2,4)	3,1(2,1)
Nederland	1,1	2,7(2,3)	3,8(2,1)

Rentevisie

De ECB blijft een ruim monetair beleid voeren. De leningen in het kader van de derde targeted longer-term refinancing operations (TLTRO III) aan banken lopen door tot juni 2022. Voorts blijft de centrale bank tot maart 2022 effecten aankopen onder het pandemic emergency purchase programme (PEPP). De recente toename van de inflatie is volgens de ECB van tijdelijke aard. Mede gelet op de onzekerheid over het verloop van de pandemie zal de centrale bank waarschijnlijk ook na maart volgend jaar effecten blijven aankopen. 

	Actueel	Over een jaar
		prognose
euribor 3 mnd.	-0,58	-0,5 tot -0,3
euroswap 5 jaar	-0,14	-0,1 tot 0,1
euroswap 10 jaar	0,10	0,2 tot 0,4
euroswap 30 jaar	0,25	0,5 tot 0,7

Yieldcurve