Consumentenvertrouwen verder gedaald

De index van het consumentenvertrouwen daalde van -28 in januari naar -30 in februari. De deelindicator van de koopbereidheid daalde van -18 in januari naar -20 in februari. Dat is het laagste niveau in ruim 8 jaar. De geringe koopbereidheid is het gevolg van de scherpe toename van de inflatie. Tweederde van de consumenten was van mening dat de prijzen in het afgelopen jaar sterk zijn gestegen. De inflatie bedraagt inmiddels 6,4 procent. De olie- en gasprijzen zijn in de afgelopen maanden gestegen onder invloed van de toenemende vraag en de oplopende spanningen tussen Rusland en Oekraïne. Na de militaire invasie van het Russische leger op 24 februari liep de olieprijs verder op tot boven 100 dollar per barrel.

Consumentenvertrouwen februari

De oorlog tussen Rusland en Oekraïne zal ook via andere kanalen grote gevolgen hebben voor de economie in Europa en daarbuiten. De EU heeft vrijwel direct besloten tot zeer ingrijpende economische sancties die ten doel hebben om de financiering van de oorlog voor de Russische regering te bemoeilijken, de politieke elite financieel te treffen en de Russische economie te raken. Rusland kan vanaf nu geen leningen uitgeven op de Europese kapitaalmarkten. Daarnaast wordt de export van vliegtuigen en onderdelen van vliegtuigen en geavanceerde technologische producten die voor militaire doeleinden kunnen worden ingezet verboden. Afgelopen zaterdag besloot de EU om een aantal Russische banken af te koppelen van het wereldwijde betaalnetwerk Swift. Hierdoor zal de buitenlandse handel tussen de EU en Rusland voor een aanzienlijk deel stil komen te liggen. Dit zal vooral gevolgen hebben voor Finland, de Baltische staten en Polen. Nederland drijft relatief weinig handel met Rusland. Het aandeel van het land in de Nederlandse goederenexport bedraagt ongeveer 1 procent. Rusland heeft weliswaar een alternatief betalingssysteem ontwikkeld, SPFS, maar het is de vraag hoeveel betalingen via dit systeem kunnen worden afgewikkeld. De Europese landen kunnen overigens nog wel betalen voor olie en gas uit Rusland. Grote Russische bedrijven zoals Gazprom hebben dochterondernemingen in Europa die niet onder de huidige sancties vallen. Hoe groot de gevolgen van de oorlog voor de economie zullen zijn valt op dit moment nog niet te zeggen. Veel hangt af van hoe het conflict zich in de komende weken ontwikkelt en welke landen er mogelijk bij betrokken raken. 

Marktontwikkelingen

De oorlog tussen Rusland en Oekraïne leidde tot een koersval op de aandelenmarkten. Op de obligatiemarkten bleven de veranderingen relatief beperkt. Op de valutamarkten steeg de Amerikaanse dollar in koers ten opzichte van de euro, zoals vaker in tijden van grote marktonzekerheid. 

Standen per 25 februari 2022

*) rendementen op staatsleningen, eurozone tienjaars euroswaprate.

Economisch nieuws

VERENIGDE STATEN

• industriële productie, januari: 1,4%, 4,1% j.o.j. (december: 3,8% j.o.j.)
• detailhandelsomzet(volume), januari: 3,1%, 5,1% j.o.j. (december: 9,0% j.o.j.)
• producentenprijsindex, januari: 1,3%, 13,3% j.o.j. (december: 13,6% j.o.j.)
• consumptieprijs, januari: 0,5%, excl. voedsel en energie 0,5%, 6,1% j.o.j. (december: 5,8% j.o.j.)

EUROZONE

• bruto binnenlands product, vierde kwartaal: 0,3%, 4,6% j.o.j. (niet herzien)
• industriële productie, december: 1,2%, 1,6% j.o.j. (november: -1,4% j.o.j.)
• inkoopmanagersindex, februari: 55,8 (januari: 52,3); industrie 58,4(58,7), dienstensector 55,8(51,1).
• index economisch sentiment, februari: 114,0 (januari: 112,7)

DUITSLAND

• ondernemersvertrouwen, februari: 98,8 (januari: 96,0) 
• bruto binnenlands product, vierde kwartaal:-0,3%, 1,8% j.o.j. (herzien van -0,7%, 1,4% j.o.j.)
  

FRANKRIJK

• ondernemersvertrouwen, februari: 112,3 (januari: 107,2)
• consumptie, januari: -1,5%, -2,1% j.o.j. (december: -5,4% j.o.j.)
• bruto binnenlands product, vierde kwartaal: 0,7%, 5,4% j.o.j. (herzien van 0,7%, 5,1% j.o.j.)

NEDERLAND

• bruto binnenlands product, vierde kwartaal: 0,9%, 6,2% j.o.j. (derde kwartaal: 5,2% j.o.j.)
• consumptie, december: 4,5% j.o.j. (november: 8,8% j.o.j.)
• werkloosheid, januari: -15.000, 3,6% (december: 3,8%)
• werkgelegenheid, januari: +35.000, 2,7% j.o.j. (december: 2,6% j.o.j.)
• consumentenvertrouwen, februari: -30 (januari: -28)
• producentenvertrouwen, februari: +8,5 (januari: +9,0)

Agenda

• Verenigde Staten: consumentenprijsindex, februari(10/3).
• Eurozone: consumentenprijsindex, februari(2/3), werkloosheid, januari(3/3), ECB-raad(10/3).
• Nederland: consumentenprijsindex, februari(2/3).

De internationale conjunctuur wordt nog altijd gedomineerd door de ontwikkeling van de coronapandemie. De omikronvariant is minder ziekmakend dan de deltavariant, maar wel aanzienlijk besmettelijker. Doordat veel mensen besmet raken, neemt de immuniteit van het virus onder de bevolking toe. Als gevolg van quarantaineregels neemt de uitval van werknemers in tal van sectoren toe. De verwachting is dat dit probleem tijdelijk is. De beperkende maatregelen in verband met Covid-19 worden in de meeste landen losgelaten. De economieën van de westerse landen zullen zich daardoor na het voorjaar herstellen. De inflatie blijft hoog als gevolg van de opgelopen energieprijzen en de aanhoudende problemen in verband met de aanvoer van intermediaire producten en grondstoffen. 

De Amerikaanse economie zal in 2022 met circa 4,0 procent groeien. In 2021 is de groei uitgekomen op 5,7 procent. Het monetaire beleid wordt in de loop van 2022 verkrapt. Bovendien nemen de positieve effecten van het overheidsbeleid af . De consumptie wordt geremd door de opgelopen inflatie. In 2022 wordt een gemiddelde inflatie van 4,7 procent verwacht tegen 3,7 procent in het afgelopen jaar.

In de eurozone groeit de economie dit jaar naar verwachting met 3,7 procent. In 2021 nam het bbp nog met 5,3 procent toe. De afname van de groei wordt evenals in de Verenigde Staten mede veroorzaakt door een afname van de stimulerende effecten van het overheidsbeleid. Het monetaire beleid van de ECB blijft wel ruim in vergelijking met dat van de Amerikaanse centrale bank. De inflatie loopt in 2022 op naar 3,5 procent. In 2021 stegen de consumentenprijzen nog met 2,6 procent. 

De groei van de Nederlandse economie loopt terug van 4,8 procent in 2021 naar 2,7 procent in dit jaar. In het eerste kwartaal wordt de bedrijvigheid nog gedrukt door de lock down. De beperkende maatregelen zijn inmiddels voor een groot deel losgelaten, waardoor de economie zich zal herstellen. De inflatie loopt in 2022 verder op naar circa 4,0 procent. In 2021 bedroeg de geldontwaarding nog 2,8 procent. 

Economische groei		2020	2021	2022	2023
Verenigde Staten		-3,4	5,7	4,0	2,5
Eurozone		-6,4	5,3(5,2)	3,7	2,2
Nederland		-3,8	4,8(4,6)	2,7	2,3
Inflatie		2020	2021	2022	2023
Verenigde Staten		1,2	3,9	4,7	3,2
Eurozone		0,3	2,6	3,5	2,2
Nederland		1,1	2,8	4,0	2,4

Rentevisie

Afgaande op recente uitspraken van centrale bankiers lijkt het waarschijnlijk dat de ECB de effectenaankopen medio dit jaar zal beëindigen. Hiermee wordt de weg vrijgemaakt voor een eerste verhoging van de officiële tarieven voor het einde van 2022. Ook andere centrale banken zullen het monetaire beleid verkrappen. We verwachten dat de lange rentetarieven geleidelijk zullen oplopen.  

	Actueel	Over een jaar
		prognose
euribor 3 mnd.	-0,53	-0,2 tot 0,0
euroswap 5 jaar	0,62	0,2 - 0,4
euroswap 10 jaar	0,88	0,5 - 0,7
euroswap 30 jaar	0,86	0,8 - 1,0

 

Yieldcurve