Economische vooruitzichten blijven zwak.
De daling van het bbp kwam niet onverwacht. Het Duitse bbp nam met 0,1 procent af, wat minder dan was voorzien. De Spaanse economie groeide met 0,3 procent. Het Nederlandse cijfer is nog niet bekend. Het CBS publiceert op 14 november de bbp-data over het derde kwartaal. De economische vooruitzichten voor de eurozone en ons land blijven zwak. De index van het economisch sentiment daalde in oktober licht naar 93,3, het laagste niveau sinds november 2020. De index van Nederland bleef gelijk op 93,1, eveneens een relatief laag niveau. In deze index die wordt gepubliceerd door de Europese Commissie, zijn het vertrouwen van ondernemers en consumenten meegenomen. De index is een goede graadmeter voor de stand van de economie.
Index economisch sentiment
Marktontwikkelingen
De lange rentetarieven daalden in de afgelopen periode licht. Na publicatie van zwakke economische data in de Verenigde Staten en de eurozone is het aanzienlijk waarschijnlijker geworden dat de centrale banken de officiële tarieven niet verder zullen verhogen. De Federal Reserve handhaafde op 1 november het belangrijkste tarief op 5,25 tot 5,50 procent. Vorig maand nam de ECB hetzelfde besluit. Renteverlagingen lijken er echter ook niet in te zitten. Daarvoor is de huidige inflatie in beide regio's nog te hoog, zeker indien energie- en voedselproducten buiten beschouwing worden gelaten. Gourinchas, de hoofdeconoom van het IMF, zei in een interview met de Financial Times dat centrale banken het restrictieve monetaire beleid moeten voortzetten. Hij doelde daarmee vooral op de Verenigde Staten, waar de economie zich dit jaar beter ontwikkelt dan verwacht.
Standen per 10 november 2023
3 maanden |
10 jaar *) |
|
| Verenigde Staten | 5,64 (5,64) | 4,61 (4,84) |
| Eurozone | 3,99 (3,95) | 3,19 (3,37) |
| Duitsland | 2,70 (2,83) | |
| Frankrijk | 3,28 (3,40) | |
| Nederland | 3,04 (3,18) | |
| Eurokoers |
USD 1,068(1,054) |
*) rendementen op staatsleningen, eurozone tienjaars euroswaprate.
Economisch nieuws
VERENIGDE STATEN
- consumentenvertrouwen, oktober: 102,6 (september: 104,3)
- inkoopmanagersindex industrie, oktober: 46,7 (september: 49,0)
- inkoopmanagersindex dienstensector, oktober: 51,8 (september: 53,6)
- werkgelegenheid, oktober: +150.000, 1,9% j.o.j. (september; +297.000, 2,0% j.o.j.)
- werkloosheid, oktober: 3,9% (september; 3,8%)
- uurlonen, oktober: 0,2%, 4,1% j.o.j. (september: 4,3% j.o.j.)
EUROZONE
- index economisch sentiment, oktober: 93,3 (september: 93,4)
- bruto binnenlands product, derde kwartaal: -0,1%, 0,1% j.o.j. (tweede kwartaal: 0,5% j.o.j.)
- detailhandelsomzet (volume), september: -0,3%, -2,9% j.o.j. (augustus: -1,8% j.o.j.)
- werkloosheid, september: +69.000, 6,5% (september: 6,4%)
- consumentenprijsindex, oktober: -0,1%, 2,9% j.o.j. (september: 4,3% j.o.j.); excl. voedsel en energie 0,2%, 4,6% j.o.j. (september: 4,7% j.o.j.)
- producentenprijsindex, september: 0,5%, -12,4% j.o.j. (augustus: -11,5% j.o.j.)
DUITSLAND
- bruto binnenlands product, derde kwartaal: -0,1%, -0,8% j.o.j. (tweede kwartaal: -0,4% j.o.j.)
- detailhandelsomzet (volume), september: -0,8%, -4,3% j.o.j. (augustus: -2,3% j.o.j.)
- industriële productie, september: -1,6%, -4,4% j.o.j. (augustus: -2,1% j.o.j.)
- consumentenprijsindex (hcpi), oktober: -0,2%, 3,0% j.o.j. (september: 4,3% j.o.j.)
FRANKRIJK
- bruto binnenlands product, derde kwartaal: 0,1%, 0,7% j.o.j. (tweede kwartaal: 1,1% j.o.j.)
- consumptie, september: -3,0%, -0,1% j.o.j. (augustus: 0,6% j.o.j.)
- industriële productie, september: -2,6%, -0,1% j.o.j. (augustus: -0,4% j.o.j.)
- consumentenprijsindex (hcpi), oktober: 0,2%, 4,5% j.o.j. (september: 5,7% j.o.j.)
ITALIE
- bruto binnenlands product, derde kwartaal: 0,0%, 0,0% j.o.j. (tweede kwartaal: 0,3% j.o.j.)
SPANJE
- bruto binnenlands product, derde kwartaal: 0,3%, 1,4% j.o.j. (tweede kwartaal: 2,1% j.o.j.)
NEDERLAND
- detailhandelsomzet, september: -0,8%, -3,3% j.o.j. (augustus: -2,0% j.o.j.)
- industriële productie, september: -0,3%, -9,3% j.o.j. (augustus: -6,9% j.o.j.)
- consumentenprijsindex (hcpi), oktober: 0,6%, -1,0% j.o.j. (september: -0,3% j.o.j.)
- producentenprijsindex, september: 1,4% , -3,0% j.o.j. (augustus: -5,0% j.o.j.)
- producentenvertrouwen, oktober: -1,8 (september: -2,2)
- inkoopmanagersindex industrie, oktober: 43,8 (september: 43,6)
- index economisch sentiment, oktober: 93,1 (september: 93,1)
Agenda
- Verenigde Staten: consumentenprijsindex, oktober (14/11).
- Eurozone: inkoopmanagersindex, november (23/11).
- Nederland: bruto binnenlands product, derde kwartaal (14/11), werkloosheid, oktober (16/11).
De wereldeconomie groeit, naar verwachting, gematigd. In 2024 zal het bbp volgens het IMF met 2,9 procent groeien, vrijwel gelijk aan de economische groei in 2023. Hoewel de energieprijzen in de afgelopen maanden zijn gedaald, blijft de inflatie in de westerse landen voorlopig nog aan de hoge kant. De centrale banken zullen het restrictieve monetaire beleid voorlopig voortzetten en de officiële tarieven mogelijk nog wat verhogen. De inhaalgroei van de dienstensector na afloop van de coronacrisis loopt bovendien op zijn eind. De overschotbesparingen die huishoudens tijdens deze crisis opbouwden, zijn vooral in de Verenigde Staten afgenomen. De Chinese economie groeit in 2024 volgens het IMF met 4,2 procent. Dat is aanzienlijk lager dan in de jaren voorafgaand aan de coronacrisis.
De Amerikaanse economie groeit in 2023 met 2,0 procent, wat meer dan eerder was voorzien. Dat is vooral het gevolg van de private consumptie die mede door een aanhoudende toename van de werkgelegenheid sterk blijft groeien. De investeringen in met name woningen daarentegen nemen af als gevolg van de oplopende rentetarieven. De uitvoer groeit gematigd. In 2024 neemt het bbp, vooral door een afvlakkende consumptiegroei, toe met 1,5 procent. De inflatie loopt in 2024 terug naar 3,2 procent.
De economie van de eurozone groeit dit jaar, naar verwachting, met slechts 0,6 procent. Mede door de hoge inflatie neemt de consumptie slechts beperkt toe. De groei van de investeringen loopt terug als gevolg van de gestegen rentetarieven. De uitvoer groeit relatief sterk. In 2024 neemt het bbp, naar verwachting, toe met ca. 0,7 procent. De inflatie neemt in 2024 sterk af naar ca. 3,0 procent. Ook de Nederlandse economie groeit in 2023 nauwelijks, nl. met 0,6 procent. In 2024 wordt een licht herstel van de bedrijvigheid naar ca. 1,0 procent voorzien. De inflatie neemt in 2023 sterk af naar ca. 4,6 procent. Dat is mede het gevolg van een wijziging van de berekening van de energieprijzen. De inflatie loopt in 2024 evenals in andere eurolanden af, maar blijft, met 3,7 procent, relatief hoog.
| Economische groei | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
| Verenigde Staten | 2,1 | 2,0 | 1,5 | 1,8 | |
| Eurozone |
3,5 |
0,6(0,5) | 0,7(1,1) | 1,5(1,8) | |
| Nederland | 4,5 | 0,6 | 1,0 | 1,5 | |
| Inflatie | 2022 | 2022 | 2024 | 2025 | |
| Verenigde Staten | 7,6 | 3,5 | 3,2 | 2,4 | |
| Eurozone | 8,4 | 5,4 | 3,0 | 2,2 | |
| Nederland | 11,6 | 4,6 | 3,7 | 2,2 |
Rentevisie
De rentevisie is herzien. Gelet op de zwakke conjunctuur en de daardoor afnemende inflatieverwachtingen zal de ECB de rente naar verwachting niet verder verhogen. In de tweede helft van 2024 zal de centrale bank het depositotarief verlagen. De ECB zal waarschijnlijk wel doorgaan met het verminderen van de effectenportefeuille. De rentetarieven zullen, met name in de kortere looptijden, dalen.
Actueel |
Over een jaar |
|
| prognose | ||
| depositotarief | 4,0 | 3,5 (4,0) |
| euribor 3 mnd. | 3,99 | 3,4 - 3,6 (3,9 - 4,1) |
| euroswap 5 jaar | 3,18 | 3,0 - 3,2 (3,5 - 3,7) |
| euroswap 10 jaar | 3,19 | 3,1 - 3,3 (3,6 - 3,8) |
| euroswap 30 jaar | 2,92 | 3,4 - 3,6 |
Yieldcurve
Auteur
Faas van Heusden, Afdeling Economisch Onderzoek BNG Bank
faas.vanheusden@bngbank.nl
070 3750 819
Om de week bieden wij u een actueel beeld van de ontwikkelingen op de financiële markten, de economische groei, inflatie, werkloosheid en rente in de voornaamste landen en regio’s.
Economisch Beeld verscheen van 2003 tot en met 2023