Fed gaat rente verhogen

Recente cijfers zoals de onlangs gepubliceerde consumptiedeflator duiden op een oplopende geldontwaarding. Bovendien bleek uit het arbeidsmarktrapport van oktober dat de loonstijging toeneemt en dat de werkloosheid weer onder 5% is gekomen. Ondanks deze signalen liet de Fed de rente afgelopen woensdag onveranderd. Dat heeft alles te maken met de presidentsverkiezingen van 8 november. De Fed waakt voor haar onafhankelijkheid en wil niet het risico lopen om betrokken te raken bij de politiek. In de schaduw van de Fed besloot ook de Bank of Japan het monetaire beleid ongemoeid te laten. Bankpresident Karuda verklaarde dat de inflatiedoelstelling niet in 2017 maar pas in 2018 zal worden gehaald.

Cijfers over de economische activiteit in de Verenigde Staten en de eurozone gaven geen grote verrassingen te zien. De vooruitzichten voor de Nederlandse industrie blijven relatief gunstig. De inkoopmanagersindex steeg ruim twee punten naar 55,7.  Dat is ruim boven het niveau in de eurozone dat uitkwam op 53,5.

Standen per 4 november 2016

*) rendementen op staatsleningen, eurozone tienjaars euro swap rate.

Grafiek

Inkoopmanagersindex industrie

Economisch nieuws

VERENIGDE STATEN

• inkoopmanagersindex industrie, oktober: 51,9 (september: 51,5)
• industriële orders, september: 0,3%, 0,6% j.o.j. (augustus: -1,4% j.o.j.)
• inkoopmanagersindex dienstensector, oktober: 54,8 (september: 57,1)
• bouwuitgaven, september: -0,4%, -0,2% j.o.j. (augustus: 0,8% j.o.j.)
• saldo handelsbalans, september: USD -36,4 mrd. (augustus: USD 40,5 mrd.)
• uitvoer, september: 0,9% j.o.j. (augustus: 0,8% j.o.j.)
• invoer, september: -1,3% j.o.j. (augustus: -1,1% j.o.j.)
• werkgelegenheid(excl. agrarische sector), oktober: +161.000, 1,7% j.o.j. (september: +191.000, 1,8% j.o.j.; herzien van +156.000, 1,7% j.o.j.)
• werkloosheid, oktober: 4,9% (september: 5,0%)
• uurlonen, oktober: 0,4%, 2,8% j.o.j. (september: 0,3%, 2,7% j.o.j., herzien van 0,2%, 2,6% j.o.j.)
• consumptie, september: 0,3%, 2,4% j.o.j. (augustus: 2,4% j.o.j.)
• beschikbaar inkomen, september: 0,3%, 3,4% j.o.j. (augustus: 3,3% j.o.j.)
• consumptieprijs, september: 0,2%, 1,2% j.o.j. (augustus: 1,0% j.o.j.); excl. voedsel en energie 0,1%, 1,7% j.o.j. (augustus: 1,7% j.o.j.)

CHINA

• inkoopmanagersindex industrie, oktober: 51,2 (september: 50,4)
• inkoopmanagersindex dienstensector, oktober: 54,0 (september: 53,7)

JAPAN

• inkoopmanagersindex industrie, oktober: 51,4 (herzien van 51,7, september: 50,4)
• inkoopmanagersindex dienstensector, oktober: 50,2 (september: 48,2)

EUROZONE

• inkoopmanagersindex industrie, oktober: 53,5 (herzien van 53,3, september: 52,6)
• inkoopmanagersindex dienstensector, oktober: 52,8 (herzien van 53,5, september: 52,2)
• bruto binnenlands productie, derde kwartaal: 0,3%, 1,6% j.o.j. (tweede kwartaal 1,6% j.o.j.)
• werkloosheid, september: 10,0% (augustus: 10,0%, herzien van 10,1%)
• consumentenprijsindex, oktober: 0,3%, excl. voedsel en energie 0,1%, 0,5% j.o.j. (september: 0,4% j.o.j.) 
• producentenprijsindex, september: 0,1%, excl. voedsel en energie 0,1%, -1,5% j.o.j. (augustus: -1,9% j.o.j.)

DUITSLAND

• detailhandelsomzet(volume), september: -1,4%, -0,2% j.o.j. (augustus: 1,1% j.o.j.) 
• werkgelegenheid, september: +34.000, 0,9% j.o.j. (augustus: +11.000, 0,9% j.o.j., herzien van +27.000, 1,2% j.o.j.)
• werkloosheid, september: 4,1% (augustus: 4,1%)

FRANKRIJK

• werkloosheid, september: 10,2% (augustus: 10,5%)

ITALIE

• inkoopmanagersindex industrie, oktober: 50,9 (september: 51,0)
• inkoopmanagersindex dienstensector, oktober: 51,0 (september: 50,7)
• werkloosheid, september: 11,7% (augustus: 10,5%)
• consumentenprijsindex, oktober: 0,0%, -0,1% j.o.j. (september: 0,1% j.o.j.)

SPANJE

• inkoopmanagersindex industrie, oktober: 53,3 (september: 52,3)
• inkoopmanagersindex dienstensector, oktober: 54,6 (september: 54,7)
• werkloosheid, september: 19,3% (augustus: 19,4%)

NEDERLAND

• inkoopmanagersindex industrie, oktober: 55,7 (september: 53,4)

Agenda

* herziening

Verwachtingen

De wereldeconomie groeit in 2017 naar verwachting wat sterker dan dit jaar, nl. met ongeveer 3,5%. In de opkomende landen zal de economische groei hoger uitkomen onder invloed van een licht herstel van de bedrijvigheid in Rusland en Brazilië. De Chinese economie groeit in 2017 met ca. 6,5%, ongeveer gelijk aan de verwachte groei in 2016. 

De Amerikaanse economie groeit in het komende jaar naar verwachting met 2,2%, 0,4 procentpunt meer dan in 2016. De aanhoudende groei van de bedrijvigheid is vooral te danken aan de private consumptie en de investeringen. De invoer neemt daardoor relatief sterk toe. De inflatie loopt in de Verenigde Staten op van 1,3% naar 2,4% onder invloed van een stijging van de energieprijzen en de loonkosten. 

De economische groei in de eurozone komt in 2017 uit op 1,4%, nipt minder dan de verwachting voor dit jaar. De gematigde expansie in het eurogebied wordt gedragen door zowel de binnenlandse vraag als de uitvoer. In Spanje wordt de hoogste economische groei verwacht, terwijl Italië wat achterblijft. De Nederlandse economie groeit in 2017 naar verwachting met 1,4%, 0,2%-punt minder dan in 2016. De inflatie loopt in de eurozone op van 0,5% dit jaar naar 1,4% in 2017. De toename van de geldontwaarding wordt voornamelijk veroorzaakt door oplopende energieprijzen.  

*) mutatie consumentenprijsindex, Verenigde Staten consumptiedeflator, eurozone geharmoniseerde consumentenprijsindex.

Rentevisie

De ECB zal een ruim monetair beleid blijven voeren. De centrale bank koopt tot maart 2017 maandelijks voor een bedrag van EUR 80 miljard aan staatsleningen en andere effecten op. Het depositotarief wordt naar verwachting nog 10 basispunten verlaagd naar -0,5%. De overige officiële tarieven blijven onveranderd. Het ruime monetaire beleid ondersteunt de economische groei in het eurogebied. De lange rentetarieven zullen mede onder invloed van een hogere inflatie naar verwachting wat gaan oplopen.
 

GRAFIEK

Yieldcurve Nederland