Begrotingsoverschot valt hoger uit

Het overschot valt beduidend hoger uit dan het ministerie van Financiën in februari nog meldde. Destijds werd uitgegaan van een positief saldo van EUR 0,2 miljard. Uitgedrukt in het bbp bedroeg het begrotingsoverschot 0,4% van het bbp. In 2015 werd nog een tekort van EUR 14,1 miljard (-2,1% bbp) gerealiseerd.

De uitgaven van de overheid daalden volgens het CBS met ruim EUR 3 miljard naar EUR 304 miljard. De overheidsinkomsten stegen met meer dan EUR 14 miljard naar EUR 307 miljard, ondanks een afname van de aardgasbaten van EUR 3 miljard. Dankzij de gestage groei van de Nederlandse economie stegen de belastinginkomsten aanzienlijk. Het bbp groeide in de tweede helft van vorig jaar sterker dan eerder was gedacht, zo bleek uit herziene cijfers die het CBS de afgelopen week eveneens publiceerde. De belasting- en premiedruk steeg naar de recordhoogte van 38,7% van het bbp. De bruto overheidsschuld daalde met 2,9%-punt naar 62,3% van het bbp en nadert daarmee de EMU-referentiewaarde van 60% van het bbp. De forse daling van de schuldquote was mede te danken aan de verkoop van aandelen in ABN Amro, ASR en SNS en de toename van het bbp (het zogenaamde noemereffect).

Volgens nieuwe ramingen van het CPB zal het begrotingsoverschot in 2017 en 2018 stijgen naar 0,5% respectievelijk 0,8% van het bbp. De gunstige situatie van de overheidsfinanciën kan de vorming van een nieuw kabinet bespoedigen. Deze week beginnen de formatieonderhandelingen tussen VVD, CDA, D'66 en Groen Links. De beschikbare financiële ruimte kan worden ingezet als 'smeerolie' om de onderhandelingen te doen slagen.

Standen per 24 maart 2017

*) rendementen op staatsleningen, eurozone tienjaars euro swap rate.

Grafiek

Begrotingssaldo (% bbp)

Economisch nieuws

VERENIGDE STATEN

• orders duurzame goederen, februari: 1,7%, 5,0% j.o.j. (januari: -0,1% j.o.j.)
• verkochte bestaande woningen, februari: 5,48 miljoen, 5,4% j.o.j. (januari: 5,69 miljoen, 3,8% j.o.j.)
• verkochte nieuwbouwwoningen, februari: 592.000, 12,8% j.o.j. (januari: 558.000, 6,1% j.o.j.)
• saldo lopende rekening, vierde kwartaal: USD -112,4 miljard, 0,6% bbp (derde kwartaal: USD -116,0 miljard, 0,6% bbp)

JAPAN

• inkoopmanagersindex industrie, maart: 52,6 (februari: 53,5) 

EUROZONE

• inkoopmanagersindex industrie, maart: 56,2 (februari: 55,4)
• inkoopmanagersindex dienstensector, maart: 56,5 (februari: 55,5)
• loonkosten per uur, vierde kwartaal: 0,5%, 1,5% j.o.j. (derde kwartaal 1,3% j.o.j.)

DUITSLAND

• inkoopmanagersindex industrie, maart: 58,3 (februari: 56,8)
• inkoopmanagersindex dienstensector, maart: 55,6 (februari: 54,4)
• producentenprijsindex, februari: 0,1%, excl. energie 0,3%, 3,1% j.o.j. (januari: 2,4% j.o.j.)
• consumentenvertrouwen, april: +9,8 (maart: +10,0)

FRANKRIJK

• ondernemersvertrouwen, maart: 104 (februari: 105) 
• inkoopmanagersindex industrie, maart: 53,4 (februari: 52,2)
• inkoopmanagersindex dienstensector, maart: 58,5 (februari: 56,4)
• begrotingssaldo overheid, 2016: EUR -75,8 miljard, -3,4% bbp (2015: EUR 72,1 miljard, -3,6% bbp)
• bruto overheidsschuld, 2016: EUR 2.147,2 miljard, 96,0% bbp (2015: EUR 2.098,0 miljard, 95,6% bbp)
• bruto binnenlands product, vierde kwartaal: 0,4%, 1,1% j.o.j. (herzien van 0,4%, 1,2% j.o.j.)

NEDERLAND

• consumentenvertrouwen, maart: +16 (februari: +14)
• consumptie, januari: 2,7% j.o.j. (december: 2,5% j.o.j.)
• huizenprijsindex, februari: 0,3%, 6,6% j.o.j. (januari: 6,4% j.o.j.)
• bruto binnenlands product, vierde kwartaal: 0,6%, 2,5% j.o.j. (derde kwartaal: 0,8%, 2,5% j.o.j., herzien van 0,5%, 2,3% j.o.j.)
• begrotingssaldo overheid, vierde kwartaal 2016: EUR +5,6 miljard (vierde kwartaal 2015: EUR +0,4 miljard); begrotingssaldo 2016: EUR +2,9 miljard, 0,4% bbp (2015: EUR -14,1 miljard, -2,1% bbp)
• bruto overheidsschuld, 2016: EUR 434,1 miljard, 62,3% bbp (2015: EUR 441,0 miljard, 65,2% bbp)

Agenda

*) herziening

Verwachtingen

De wereldeconomie groeit in 2017 naar verwachting wat sterker dan vorig jaar, namelijk met ongeveer 3,5%. In de opkomende landen zal de economische groei hoger uitkomen onder invloed van een licht herstel van de bedrijvigheid in Rusland en Brazilië. De Chinese economie groeit in 2017 met circa 6,5%, ongeveer gelijk aan de verwachte groei in 2016. 

De Amerikaanse economie groeit dit kalenderjaar naar verwachting met 2,2%, 0,6 procentpunt meer dan in 2016. De aanhoudende groei van de bedrijvigheid is vooral te danken aan de private consumptie en de investeringen. De invoer neemt daardoor relatief sterk toe. De inflatie loopt in de Verenigde Staten op van 1,3% in 2016 naar 2,4% in 2017 onder invloed van een stijging van de energieprijzen en de loonkosten. 

De economische groei in de eurozone blijft in 2017 stabiel op 1,7%. De gematigde economische expansie in het eurogebied wordt gedragen door zowel de binnenlandse vraag als de uitvoer. In Spanje wordt de hoogste economische groei verwacht, terwijl Italië wat achterblijft. De Nederlandse economie groeit in 2017 naar verwachting met 2,2%. De inflatie loopt in de eurozone op van 0,2% in 2016 naar 1,7% in 2017. De toename van de geldontwaarding wordt voornamelijk veroorzaakt door oplopende energieprijzen.  

*) o.b.v. de consumptiedeflator(Verenigde Staten), de consumptieprijsindex(China en Japan) resp. de geharmoniseerde consumentenprijsindex(eurozone en eurolanden).

Rentevisie

De ECB zal een ruim monetair beleid blijven voeren, zij het dat vanaf april minder effecten zullen worden aangekocht. De officiële tarieven zullen in 2017 naar verwachting ongewijzigd blijven. De lange rentetarieven zullen mede onder invloed van een aantrekkende inflatie naar verwachting wat gaan oplopen.  

GRAFIEK

Yieldcurve Nederland